Disleksi Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

1890'larda keşfedilen disleksi, kişinin okuma ve yazma fonksiyonlarında problem oluşturan bir hastalıktır. Günümüzde birçok insan disleksi hastası olmadığını bilmeden yaşam sürdürmeye devam ediyor. Yaygın olarak ilkokul çağında anlaşılan bu durumun erken dönemde tespit edilmesi, çocuğun topluma kazandırılması açısından oldukça önemlidir.

Yayınlanma Tarihi 12 Temmuz 2021
Okunma Süresi 12 dk
Güncellenme Tarihi 12 Temmuz 2021
Makaleyi Paylaş
14 bin’den fazla hekimin, 5,2 milyon’dan fazla hastanın tercihi #bulutklinik

Disleksi Nedir?

Disleksi diğer adıyla öğrenme güçlüğü, kişinin normal zeka düzeyinde olmasına karşın okuma, yazma ve dil becerilerini öğrenme ve geliştirme konusunda güçlük çekmesidir.

Nörolojik bir durum olan öğrenme bozukluğu hastalığı, beynin kelimeleri farklı işlemesi sonucu kişinin bu kelimeleri hecelemesini, tanımlamasını ve çözümlemesini zorlaştırır. Genel olarak okuma bozukluğu olarak bilinen hastalık, beynin dili işleyen alanlarını etkileyerek dikkat ve hafızayı da etkileyebilir. Disleksi bozukluğu olan bireyler genellikle normal bir zeka düzeyindedir ve görüşleri ile ilgili bir problem yaşamazlar. Ayrıca okulda özel bir ders alarak topluma kazandırılabilirler. Bireye duygusal destek verilmesi bu süreçte hastalıkla başa çıkılması için oldukça önemlidir.

Disleksi Çeşitleri Nelerdir?

Disleksi belirtileri yaşa ve bireye bağlı olarak farklılık gösterebilir. Öğrenme güçlüğü çeşitleri 6 farklı şekilde meydana gelir.

Fonolojik Disleksi: Bu tip disleksi olan kişide işitsel öğrenmeden daha çok görseli işleme sorunu ortaya çıkar.

Yüzeysel Disleksi: Kelimelerin yazılması ve tanınmasında zorluk çekilmesi tipidir.

Görsel Disleksi: Fiziksel nedenlerden veya bilişsel nörolojik nedenlerden kaynaklanan okumada güçlük oluşması durumudur.

Birincil Disleksi: En sık rastlanılan disleksi türüdür. Yaşla değişmeyen bu tip öğrenme bozukluğu beynin sol tarafında meydana gelir.

İkincil Disleksi: Fetusun erken gelişim aşamasında oluşan problemlerden dolayı meydana gelir. Bu tür hastalık çocuğun büyümesi ile azalabilir.

Travma Disleksisi: Çocuk veya yetişkin bireylerde hastalık ya da travmalardan dolayı gelişen hasara bağlı oluşur.

Disleksi Kaç Yaşında Ortaya Çıkar?

Disleksinin en erken semptomları 1-2 yaş çocukluk çağında görülebilir. Çocuklar bu dönemde ses çıkarmaya ve konuşmayı geliştirmeye başlar. Fakat konuşma gecikmesi yaşayan her bireye disleksi denilemez. Yanı sıra aile geçmiş öyküsünde disleksi olan ebeveynler bu dönemde çocuklarını daha yakından takip etmelidir.

Disleksi Belirtileri Nelerdir?

Disleksi hastalığı belirtileri genellikle okul öncesi dönemde farkedilmeyebilir. Okul çağında genellikle bu durumu ilk anlayan kişi çocuğun öğretmeni olur. Okul öncesi çocuklarda disleksi riskine sahip olabileceğine bazı belirtiler işaret edebilir:

  • Yeni kelimle öğrenmede yavaşlık
  • Yaşıtlarına göre geç konuşma
  • Kelimeleri söylerken benzerlerini ayırt etmede zorluk veya ses sıralarını karıştırma
  • Harf, renk ve sayıların isimlerini hatırlarken zorlanma
  • Kafiye veya tekerlemeleri öğrenmede güçlük

Okul çağında olan bir çocukta ise öğrenme güçlüğü belirtileri daha belirgin bir şekle gelebilir.

  • Yaşıtlarına göre normal seviyenin altında okuma
  • Konuşurken doğru kelime bulma ve soru cevaplamada zorlanma
  • İmla ve hecelemede zorluk yaşama
  • Harfler ve kelimeler arası benzerlikleri duyma ve görmede güçlük çekme
  • Duyduklarını anlamada zorlanma
  • Okuma faaliyetlerinden uzak durmayı isteme
  • Bazı nesnelerin sıralamasını zor hatırlama
  • Kendine yabancı gelen bir kelimeyi telaffuzda zorlanma
  • Okuma ödevi yaparken normalden uzun zamanda bitirme

Genç ve yetişkin kişilerde görülen öğrenme bozukluğu belirtileri ise çocuklarla benzerdir.

  • Okuma ve yazmada yavaşlık ve zorlanma
  • Yüksek sesle konuşurken veya okuma yaparken zorluk yaşama
  • Ezber yapmada zorluk
  • Bir hikayeyi özetlerken güçlük çekme
  • İsimleri veya kelimeleri hatırlama ya da tellaffuz etmede zorlanma
  • Heceleme yaparken zorluk yaşama
  • Cümle içindeki kolay anlaşılmayan kelimeleri anlamada güçlük çekme
  • Yabancı dil öğrenmede zorlanma
  • Matematik problemi çözmede problem yaşama

Çocuklar genellikle okul öncesi dönemde okuma için hazır bir hal alabilir. Fakat disleksi hastalığı olan çocuklar okuma temellerini henüz kavrayamaz. Çocuğun okuma seviyesi yaşının altında ve özel öğrenme güçlüğü belirtileri gösteriyorsa doktora başvurulması tavsiye edilir.

Disleksi Nedenleri Nelerdir?

Disleksi hastalığı için yıllardır süren çalışmalar devam etse de net olarak nedeni hala bulunamamıştır. Fakat sebep olabilecek bazı etkenler mevcuttur.

İlk olarak aile bireylerinden gelen genetik aktarım sayılabilir. Bu görüşün nedeni disleksi saptanan hastaların %40’ının kardeşlerinin de öğrenme zorluğu yaşadığı görülür. Diğer etken ise, anne karnındayken fetüsün bazı dış etkenler; nikotin, ilaç veya enfeksiyona maruz kalarak beyin okuma kısmının hasar görmesi olarak belirtilir. Bu görüşün nedeni ise; disleksi hastalarının ve normal kişilerin beyin anatomisinin incelendiğinde farklılık göstermesidir.

Disleksi Teşhisi Nasıl Konulur?

Disleksi için belirli bir tanı testi bulunmaz. Fakat teşhis için doktor bazı etkenleri göz önünde bulundurur bunlar şu şekilde olabilir:

  • Öncelikle doktor çocuğun tıbbi geçmişi hakkında detaylı bilgi alır. Ayrıca aile üyelerinde de bu hastalığın mevcut olup olmadığını sorgular.
  • Ev ve aile ortamında çocuğun strese maruz kalacağı herhangi bir durum olup olmadığını anlamak için sorular sorar.
  • Çocuğun aile üyelerinin ve öğretmenlerinin cevaplaması için yazılı anket verebilir.
  • Okuma ve dil gelişimini anlamak için bazı testler yapabilir.
  • Zayıf okuma durumunun başka sorunlardan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için nörolojik, işitme ve görme testleri isteyebilir.
  • Çocuğun zihinsel sağlığını anlamak adına ebeveynlere ve çocuğa psikolojik test soruları yöneltebilir. Bu testlerden kaygı, depresyon ve sosyal sorunların çocuğa ne derece engel olduğunu anlayabilir.
  • Bir okuma uzmanı ile çocuğun okuma ve diğer akademik becerilerini ölçümleyebilir.

Disleksi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Disleksi tedavi edilebilir mi? Çoğu ebeveynin sıklıkla sorduğu bir sorudur. Disleksi kişinin hayatı boyunca yaşayacağı bir durum olacağı için, yol açtığı problemler karşısında alınacak tedbirler ile tedavi oluşturulur. Çünkü diğer hastalıklar gibi ilaç veya ameliyat ile tedavisi olan bir hastalık değildir.

İlkolkul döneminde anlaşılan bir disleksi teşhisi durumunda hemen çocuk özel bir eğitime tabi tutulmalıdır. Çocukta zekada bir gerilik olmadığı için bu birebir özel eğitim onu yaşıtlarıyla aynı seviyeye getirebilir. Fakat özel eğitim verecek kişinin de bu konuda özel eğitim almış bir öğretmen olması gerekir.

Eğitime ek olarak çocuğun farklılıklarından dolayı diğer çocuklara uyum sağlaması için terapi ihtiyacı doğar. Bu yüzden terapi de alması gerekir. Terapistin bu süreçte eğitim veren kişi ile senkronize çalışması oldukça önemlidir. Ayrıca bu bireylerin normal çocuklara göre daha yavaş yazma ve okuma durumu göz önüne alınarak sınav ve derslerde daha fazla vakit verilmesi gerekir.

Anne babanın rolü de bu aşamada oldukça büyüktür. Çocuğu hem duygusal hem de eğitimsel açıdan desteklemeleri gerekir. Gerekirse bir kitabı anlaması için sesli olarak tekrar tekrar okumaları gelişim açısından olumlu olabilir.

Erken tanının oldukça önemli olduğu öğrenme bozukluğunda, kişilerin çocuğu veya yakını hakkında disleksi şüphesi bulunuyorsa hemen bir uzmana başvurmalarında yarar vardır.

Çerez Tercihlerinizi Seçin

Sitemizde size en iyi hizmeti sunabilmek için çerez kullanılmaktadır. Detaylar için Çerezlere İlişkin Adınlatma Metni'ni inceleyebilir veya çerezleri özelleştirebilirsiniz.