Günümüzde toplumumuzdaki her yüz kişi içerisinden en az 10 kişide bulunan vertigo, bireyin yaşam kalitesini düşürerek günlük faaliyetlerini engelleyen bir durumdur. Kişileri uzun vadede çaresiz bir duruma getirebilen bu baş dönmesinin altında neler yatıyor? Vertigonun detayları yazımızda.
Latince kökenli bir kelime olan vertigo, baş dönmesi anlamına gelir. Hastanın kendisinin ve çevresindekilerin döndüğünü hissettiği bir denge kaybı durumuna verilen isimdir. Bu yüzden, vertigo hastalık değildir belirtirdir denilebilir. Bu baş dönmesi semptomları bir kaç saniye veya birkaç saat sürebilir. Kişi ani hareketler, eğilme veya hiç hareket etmeden de bu sersemleme ve baş dönmesini hissedebilir. Kişide görülen vertigo belirtilerinin altında başka hastalıklar yatıyor olabilir.
Halk arasında bazen basit bir göz kararması gibi adlandırılsa da vertigo ciddiye alınması gereken bir baş dönmesidir. Ayrıca, meydana gelmesinde önemli hastalıkların rol alabileceği bir durumdur. Bu yüzden vertigo oluşmasındaki nedenler 2 ana başlıkta toplanarak incelenir;
Periferik Vertigo: Vestibüler sinir (denge siniri) ve iç kulaktan dolayı kaynaklanan baş dönmeleridir. Kişilerde sıkça rastlanılan periferik vertigo nedenleri;
Santral Vertigo: Beyinde bulunan merkezi sinir sisteminde oluşan sorunlardan kaynaklanır. Denge bozukluğu ve baş dönmelerinin sıklıkla görüldüğü bu vertigo tipinde beyin, beyin sapı ve beyincikten gelişen sorunlar doğar. Neden olan hastalıklar ise;
Vertigonun bilinen en belirgin durumları, baş dönmesi ve denge kaybına sebep olmasıdır. Bu durum kişinin düşüp zarar görmesine, yürürken yalpalamasına, mide bulantısı ve endişeli bir ruh haline bürünmesine neden olabilir.
Bunların haricinde vertigo zaten bir belirtidir ve bu baş dönmesinin olma nedenini bulmak için kaynaklandığı alt belirtileri de iyi bilmek gerekir. Bu alt sebeplerden oluşabilecek belirtiler ise;
Vertigo tanısı için öncelikle hastanın yaşadığı durumlar ayrıntılı bir şekilde dinlenir. Daha sonrasında ise hastanın Kbb ve nöroloji uzmanları tarafından fiziki muayenesini yapılır. Gerekli görüldüğü takdirde fizik tedavi ve dahiliye uzmanlarının da görüşü alınabilir.
Fiziki muayene sonrasında hastanın iç kulak veya merkezi sinir sistemi testleri yapılabilir. İç kulaktaki hastalıklar için işitme kaybı şüphesiyle işitme testi istenebilir. Beyne giden kan akışında bir sorun olduğundan şüphe edilirse MR veya tomografi gibi görüntülemeler alınabilir. Gerek duyulursa kan testi veya psikolojik testler de istenebilir.
Vertigo tedavisi baş dönmesini tetikleyen hastalığa göre yapılır. Hastada orta kulak enfeksiyonu görüldüyse antibiyotik tedavisi verilebilir. Bu enfeksiyon iyileşmeyen bir duruma gelmiş ise operasyonla tedavi edilebilir. Menier gibi hastalıklar da kişiye tuzsuz bir diyetin yanı sıra idrar söktürücü ilaçlar verilebilir. BBPV tipi bir baş dönmesinde kristallerin yerine gelmesi için doktorun verdiği manevralar (Epley manevrası) uygulanabilir. Bu tür vertigosu bulunan hastalar ani hareketler yapmaktan kaçınmalı, istirahat etmeli ve bol sıvı alımına dikkat etmelidir. Gerekli görüldüğü durumlarda vertigo tedavisi için fizik tedavi yöntemleri de uygulanabilir. Tedavi devam ederken vertigoyu tetikleyebilecek tütün, kafein ve alkolden de uzak kalmak gerekir.
