En son çıkan yetişkin dişlerine 20'lik dişler denir. Çenenin en arkasında çıkan bu dişlerin birçoğu sürme aşamasında kişilere zor bir süreç yaşatır. Genellikle ağız ve çeneyle ilgili sağlık sorunları yaşatan 20 yaş dişlerinin cerrahi operasyonla alınması gerekebilir. Peki, 20'lik diş ne zaman çıkar? Ameliyatı nasıl yapılır? Dilerseniz yazımıza göz atalım.
Bebeklik çağında 6 ay ile 3 yaş arasında diş gelişimi başlayarak altta 10 adet ve üstte 10 adet olacak şekilde 20 adet süt dişi çıkar. Daha sonra 9-10 yaş aralığında süt dişleri yavaş yavaş çıkarak yerini kalıcı dişlere bırakır. Toplam 32 adet olan yetişkin dişlerinin 28 tanesi çocukluk ve ergenlikte çıkarak tamamlanır. Kalan 4 adet azı diş ise alt ve üst çenenin en arkasında bulunan yirmilik dişlerdir. Genellikle 20 yaş civarında çıkması gereken bu dişler, çoğu kez sağlıklı bir şekilde sürmezler. Yarı gömülü veya tam gömülü olarak damakta kalabilirler. Yeterli alan olmaması sonucu diğer dişlere zarar verme, ağız içi etleri ısırarak sıkıştırma veya ağrı yapma gibi birçok probleme neden olabilirler. Yanı sıra çene genişliği açısından müsait kişilerde herhangi bir sorun yaratmadan çıkabilirler. Fakat en arkada ve temizlenmesi güç bir bölgede olacakları için ağız ve diş sağlığı düzenli olarak yapılsa dahi 20lik diş için yeterli gelmeyebilir. Bu yüzden, yukarıda saydığımız durumlarda 20 yaş dişi çekimi veya ameliyatla alınması gerekebilir.
20 lik diş çıkması adından zannedildiği gibi herkeste yirmili yaşlarda görülmez. Olması gereken 17-25 yaş yaş aralığında sürmesidir. Fakat, o yaş aralığında dişlerin çıkmaması olmadığı değil gömülü olduğu anlamına gelir. Kişide herhangi bir ağrıya neden olmuyorsa da çoğu zaman olup olmadığı farkedilmez. Ancak doktor kontrolünde röntgen çekimi ile anlaşılabilir. Kişiler bu bölgede herhangi bir ağrı veya olağan dışı bir diş çıkma görüntüsü halinde hekime başvurmalıdır.
Damakta yer bulan ve sağlıklı bir şekilde çıkan yirmi yaş dişleri, herhangi bir rahatsızlığa neden olmayabilir. Ancak birçok kişide çenede yeni bir azı dişine yer kalmaması sonucu çıkmak isteyen yirmilik diş oldukça sıkıntı yaratır. Kişide gömülü diş olması veya bu dişlerin çıkmaya çalışması çoğu kişide şu belirtilere neden olabilir:
17-25 yaş aralığında bulunan kişilerde bu belirtilerin çoğu yirmi yaş dişlerinden dolayı oluşur. Bu yüzden bu tür şikayetlerde hemen bir diş hekimine başvurulması gerekir.
20 yaş dişleri ile ilgili semptomları yaşayan kişilerin diş hekimine muayenesinde genellikle röntgen çekilir. Bu görüntüleme ile tüm dişlerin kökleri, kemik yapıları ve pozisyonları hakkında bilgi edinilir. Bu sayede, yarı gömülü veya tam gömülü 20’lik diş tespiti de yapılır. Çekilmesi gereken dişlerin normal bir diş çekimimi yoksa cerrahi bir operasyon mu olacağına karar verilir. Bazı durumlarda gömülü olan dişler kist veya enfeksiyona neden olabilir. Bu durumlarda diş çekimi olmadan önce ilaç tedavisi uygulanır.
Diş Eti Hastalığı (Perikoronit): Yeni çıkmakta olan azı dişlerinin yuvalarında yemek artıkları birikmesi ile enfeksiyon oluşması diş eti dokusunun iltihaplanmasına neden olur. Enfeksiyon lenf bezleri ile yanak ve boyuna yayılabilir. Ağrı, şişlik ve ağız kokusuna yol açabilir.
Çürük: Yarı çıkan dişin iç kısımlarında biriken tükürük ve yemek kalıntıları zamanla çürümeye neden olabilir. Ağrı ve apseye sebep olabilir. Erken farkedilmesi zor bir durumdur.
Basınç Oluşumu: Diş çıkarken komşu dişlere ağrıya neden olan bir baskı yapabilir. Bu durum zamanla aşınmalara neden olabilir.
Ortodontik Nedenler: Yirmi yaş dişleri sürmeye başladığında diğer dişleri de etkileyen bir basınca neden olabilir. Bu durum dişlerde çarpışıklık olmasına yol açabilir.
Bu nedenlerden dolayı 20 yaş diş çekimi yapılması gerekir. Normal sürmüş bir yirmi yaş dişi diğer diş çekimlerinde olduğu gibi alınır. Fakat çoğu vakada problemli süren yirmilik dişler cerrahi operasyon ile çekilmek zorunda kalınır.
Yirmilik diş ameliyatı dişin röntgenine göre belirlenir. Dişin konumu ve kökünün duruşuna göre tek parçamı yoksa birkaç parçaya bölünerek mi çıkarılacağına karar verilir. Diğer bir uygulama ise diş etine kesi açılması ile alınmasıdır. Bu şekilde dişin tamamının bir kerede alınması daha kolay olur. Diş çekimi yapıldıktan sonra hekim alanı temizler ve dikiş atar. Gömülü diş ameliyatı sonrası dikişler belirli bir süre sonra alınır. Ağız ve çene cerrahı tarafından yapılan operasyon lokal anestezi ile yapılır. Süresi ise dişlerin sayısı ve konumuna göre değişir.
