Kesin nedeni bilinmeyen astigmat, yaygın bir göz kusurudur. Genellikle genetik geçişli olduğu düşünülen bu hastalıkta, kişi hem yakını hem de uzağı net göremeyebilir. Bu açıdan günlük faaliyetlerinde bireyleri önemli derecede zorlayan bir durumdur. Peki, astigmat belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? Sizler için derledik.
Göze gelen ışınları kıran, gözün en ön kısmındaki şeffaf tabakaya kornea denir. Gözün net bir biçimde görebilmesi için kırılan bu ışınların, gözün arka bölümünde yer alan retina odaklanması gerekir. Astigmat, korneanın doğuştan şekil bozukluğuna sahip olması sonucu meydana gelen bir göz problemidir. Korneda oluşan bu bozukluk ışığın retinada doğru bir şekilde odaklanamaması sonucu net olmayan bir görüntü görülmesine yol açar. Sağlıklı bir kornea şekli bir top gibi orantılı bir yuvarlaklığa sahipken, astigmat olan kornea yumurtaya benzer orantısız bir şekle sahiptir. Bu yüzden astigmatizm kişinin uzağı ve yakını bulanık görmesine ve nesneleri düzgün görememesine sebep olur.
Astigmatın birçok farklı türü bulunur. Bu çeşitlenmenin sebebi eksenlerin birinin miyopik veya hipermetropik olması, retinaya olan mesafelerinin farklı olması gibi durumlara göre oluşur. Astigmat türleri şu şekilde sıralanabilir:
Astigmatizma, genellikle korneanın kavis olması gereken şeklindeki bozukluktan meydana gelir. Ancak nadiren bir kornea hastalığı olan keratokonus (küçük yaşlarda yüksek derecede astigmat olmasıdır.), kornea tahribatı veya göz kapağında oluşan nodüllerden dolayı gelişebilir. Ayrıca çoğunlukla hipermetrop (yakını görme kusuru) ve miyop (uzağı görme kusuru) olan kişilerde ek olarak meydana gelebilir. Net sebebi bilinmese de ailesinde astigmat olan kişilerde genetik aktarımdan kaynaklı da oluşabilir.
Astigmat göz kusuru olan kişiler ışık dağılmalarından dolayı gece araba sürerken zorlanabilirler. Uzaktaki nesnelere dalgalı ve bulanık görebilirler. Yüksek derecede astigmatı olanlar ise net görememenin yanında belirgin bir baş ve göz ağrısı da yaşarlar. Astigmat belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:
Bu semptomlar günlük faaliyetlerde zorluk yaşanmasına neden olabilir. Bu yüzden yukarıdaki belirtilere sahip birisinin göz doktoruna başvurması önemlidir.
Çocuklarda astigmat semptomları, kendini ifade edemediği için anlaşılması güçtür. Bu yüzden çocuklarda yapılması gereken rutin göz muayeneleri oldukça önemlidir. Bu muayene zamanları;
Astigmata sahip olarak doğan çocuklarda bu sorunun teşhis edilmesi zordur. Teşhis edilmemiş göz problemi olan çocuklar okumada ve derslerde konsantrasyon sorunu yaşayabilirler. Bu yüzden düzenli göz muayenesi oldukça önemlidir. Bu anlamda bir optometrist bu göz kusurunu detaylı bir muayene ile teşhis edebilir. Tanı için uzman ilk olarak bir muayene ve sonrasında astigmat testi yapar. Testte gözlerin ışığa nasıl odaklandığını tespit edilmesi ve görüşü iyi hale getirmek için gerekli numaraların belirlenmesi amaçlanır. Bunun için şu testler kullanılabilir:
Görme Keskinliği Testi: Astigmatı teşhis etmek için yapılan rutin bir testtir. Kişiden belirli bir uzaklıktan tabloda yazan şekil ve testleri okuması istenir. Tabloda bulunan şekil ve harfler sıralı olarak küçülür. Testin kriterine göre, normal bir göz 20/20 görme keskinliğine sahip olmalıdır. Paydadaki rakamın artması keskinliğin azaldığı anlamına gelir.
Keratometri/Topografi: korneanın eğriliği keratometri ile ölçümlenir. Testte kornea yüzeyine bir ışık verilir ve yüzey eğriliği belirlenir. Bu ölçümleme ile gözün kontakt lense uyumu anlaşılır. Kornea topografisi ise korneaya ilişkin kontur haritasını çıkararak detaylı bir bilgi verir.
Phoropter: Göz hekimi, phoropter aleti ile göze bazı lensler yerleştirir ve gözün ışığa odaklanması ölçümlenir. Retinoskop denilen ışıklı bir alet ile de gözün ortalama odaklanma gücü belirlenir. Bu arada kişinin beyanına bakılarak en net gördüğü lens ölçüsü bulunur.
Astigmatın hafif olduğu kişilerde tedavi yapılmayabilir. Ancak şiddetli vakalarda gözlük, lens veya lazer ameliyatı gerekebilir.
Gözlük: Tedavide kişiye verilen gözlük, içinde özel bir silindir lens içerir. Bu silindir, merceğe bazı kısımlarda ek bir güç sağlar. Her mesafeden net bir görüş için ise tek görüşlü lens önerilir.
Kontakt Lens: Bazı kişiler gözlüğe göre kontakt lens ile daha iyi görebilir. Ancak göz sağlığı açısından düzenli bir şekilde temizliği ve bakımı yapılmalıdır. Astigmat için standart lensler yeterli gelmeyebilir. Bu yüzden özel yumuşak torik lensler çoğu astigmatı düzeltebilen türdendir.
Ortokeratoloji: Bu tedavi korneanın şeklini düzeltmek için kullanılan bir dizi sert lensi içerir. Genellikle geceleri olmak üzere hasta, her gün belirli aralıklarla lensleri takar. Ancak kalıcı bir tedavi sunmaz. Hasta lens takmayı bırakırsa görüşleri ski haline döner.
Lazer Ameliyatı: Astigmat, lazer ameliyatların LASIK (lazer ın situ keratomileusis) ya da PRK (photorefraktif keratektomi) yöntemleri ile şekillendirilerek düzelebilir. İki yöntemde de korneanın katmanlarında dokular uzaklaştırılarak problem tedavi edilir.
