Gıda Zehirlenmesi Nedir?
Gıda zehirlenmesi, bakteriler veya mikroorganizmaların toksinleri ile bozulmuş besinlerin tüketilmesi ile meydana gelen durumdur. Tipik olarak görülen besin zehirlenmesi belirtileri ishal, kusma ve mide ağrısıdır. Hafif olan vakalar birkaç güne kendiliğinden iyileşebilir. Ağır seyreden vakaların ise hastanede tedavi görmesi gerekir.
Gıda Zehirlenmesi Neden Olur?
Besin zehirlenmesi, gıdaların bakteri, virüs veya parazitlerden dolayı kontamine olan besinlerin tüketilmesinden dolayı oluşur. Gıdaların kontamine olmasının nedenlerinin başında ise üretim, taşıma, depolama ya da işlenmesi esnasındaki yeterli olmayan hijyen koşulları gelir. Gıda zehirlenmesi 3 başlıkta incelenebilir.
Bakteriyel Gıda Zehirlenmesi
Gıdadan zehirlenmelerde en fazla meydana gelen türdür. Bakteriyel toksinlerin neden olduğu bu durum iki biçimde oluşur:
- Bakteri toksinlerinin kontamine ettiği besinler tüketildiği zaman zehirlenme yapabilir.
- Bakteri ihtiva eden besinler tüketildikten sonra vücdun içerisinde toksin salgılayarak zehirlenme oluşabilir.
En sık görülen bakteriyel gıda zehirlenmesinden nden olan mikroorganizmalar campylobacter, salmonella, escherichia coli ve listeria olarak sıralanabilir.
Bakteriyel Olmayan Gıda Zehirlenmesi
Bu zehirlenmelerin en yaygın sebepleri şunlardır;
- Parazitler
- Hayvan toksinler
- Zehirli mantarlar
- Ağır metaller (arsenik, kadmiyum, kurşun)
Virüslere Bağlı Sindirim Sistemi Enfeksiyonları
Virüslerin neden olduğu sindirim sistemi enfeksiyonları da besin zehirlenmesi olarak incelenebilir. Hekimler daha çok gıdanın neden olduğu viral enfeksiyonlar der. Genel olarak norovirüs, hepatit A virüsü, hepatit E virüsünden dolayı oluşur.
Gıda Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?
Şikayetler bazen birkaç saat içinde hemen kendini gösterirken, bazen de 36 saat sonra görülebilir. Fakat genel olarak ortalama 30-72 saat arasında kendini belli eder. Belirtilerin şiddeti yenilen kontamine gıdanın miktarına, kontaminasyon derecesine, kişinin vücudunun bu zehirlenmeye vereceği tepkiye göre farklılık gösterebilir. Bu yüzden besin zehirlenmesi olan bazı kişilerde hiç belirti oluşmazken bazılarında ciddi tablolar yaşanabilir. Genel olarak görülen gıda zehirlenmesi belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:
- İshal
- Bulantı
- Kusma
- Karın ağrısı
- Halsizlik
- İştah kaybı
- Kramplar
Daha ağır vakalarda ise ek belirtiler görülebilir:
- Bilinç kaybı
- Yüksek ateş, üşüme ve titreme
- Mukuslu ve kanlı ishal
- Yutma ve konuşma güçlüğü
- Kaslarda şiddetli ağrı
Gıda Zehirlenmesi Tanısı Nasıl Konulur?
Besinden zehirlenme vakalarında hekimi hastanın öyküsünü alması oldukça önemlidir. Bu aşamada hekim semptom ve şikayetlerin ne kadar zamandır olduğunu sorgular. Şayet gıda zehirlenmesi şüphesi oluştuysa neler tüketildiği hakkında bilgi alır. Ardından fiziki muayene yaparak tansiyon, nabız ve ateş bakılır. Gaita ve kan testleri ile de tanı kesinleştirilir.
Gıda Zehirlenmesi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Gıda zehirlenmelerinin çoğu kendiliğinden geçer. Ancak aşırı derecede su kaybedilen gıda zehirlenmesi tedavisi için bu sıvıları yerine koymak gerekebilir. Bunun için hastanın bol sıvı tüketmesi gerekir. Yanı sıra hastaya ihtiyacı olan elektrolitleri içeren toz bir takviye verilebilir. İhtiyaç durumunda gaita ve kan testleri sonucuna göre antibiyoterapi yapılabilir.
Gıda Zehirlenmesinde Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?
- 24-48 saat içinde kediliğinden geçmediği zaman,
- Yüksek ateş varsa,
- Kanlı ishal geliyorsa,
- Uyku eğiliminde artma varsa,
- Ağızdan beslenme yapılamıyorsa,
- Gebelikte zaman kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir.
