Hıçkırık ansızın başlar, çoğu zaman önemsenmez ve kediliğinden geçer. Ancak bu kasılmanın uzun sürmesi rahatsız edici bir sağlık sorununa dönüşme ihtimalini artırır. Bu yüzden 48 saati aşan ve geçmeyen hıçkırıklar gırtlak hastalıkları, akciğer ve beyin tümörü, beyin damarlarında tıkanma gibi ciddi hastalıkların habercisi olabileceği için mutlaka bir hekime başvurulmalıdır. Peki, hıçkırık neden olur? Hıçkırık nasıl geçer? Detaylar yazımızda.
Hıçkırık diğer ismi ile singultus, akciğerlerin alt bölümünde yer alan ve kubbemsi bir şekli bulunan diyaframın ani ve istem dışı bir şekilde kasılması ile oluşur. Kişinin solunum esnasında nefes alırken, diyafram kasılarak aşağı doğru hareket eder. Bunun neticesinde ise göğüs kafesi genişler ve akciğer kapasitesinin artmasını sağlar. Benzer şekilde nefes verirken de diyafram gevşer ve yukarı doğru hareket eder, böylece alınan havanın ağız ve burundan çıkmasına yardımcı olur. Ses tellerinin de yer aldığı gırtlağın üst kısmında bulunan epiglot isimli kapakçık ise yutkunma sırasında kasılarak nefes borusunu kapatır. Bu sayede ağızdaki besinlerin yutkunurken nefes borusuna kaçmasını önler. Hıçkırık ile birlikte meydana gelen ses ise diyaframın ani ve istemsiz şekilde kasılması ile akciğerlere hızla hava girmesi ve epiglotun ani bir şekilde ses tellerinin olduğu alanı kapatması ile oluşur.
Hıçkırık gelişmesinin birçok nedeni bulunur. Genellikle istemsiz hava yutulması, aşırı yenmesi, gazlı içecekler, aşırı alkol tüketilmesi ve mide bağırsak sisteminde ani ısı değişimi olmasından dolayı meydana gelebilir. Hıçkırık etkenleri sıklıkla psikolojik kaynaklıdır. Ani duygu değişimleri, heyecan, korku ve stres gibi ruhsal durumlar hıçkırığı tetikleyebilir. Ayrıca mide gazı, sıcak yiyecek ve içecekler, baharatlı besinler, alkol ve diyabet gibi toksik ve fizyolojik sebepler de hıçkırığa neden olabilir. Tümör varlığı, travma, menenjit, kalp damar hastalıkları ve ameliyat sonrası genel anestezi alınmasından dolayı kaynaklanabilir. Yanı sıra kullanılan steroid, benzodiazepin tipi ilaçlar, antidepresanlar, antibiyotikler dijital preparatlar, göz tansiyonu, guatr, zatürre, kalp zarı iltihabı, kalp krizi, karaciğer, bağırsak, pankreas hastalıkları, astım, farenjit ve kulakta yabancı cisim varlığı hıçkırık oluşmasına zemin hazırlayabilir. Bazen de tek olarak hıçkırık, kalp krizinin tek belirtisi olarak da görülebilir. Sık sık yöneltilen "Hıçkırık neden tutar?" sorusunun değişik birçok cevabı vardır. Bu yüzden uzun bir zaman geçmeyen hıçkırık durumunda bir uzman hekime gidilmelidir. Hıçkırık, belirti süresine göre 3 gruba ayrılır. Bunlar;
Hıçkırığı geçirmek amacıyla solunum manevraları uygulanabilir. Bunların içinde ağız ile nefes alındıktan sonra burun kapatılarak hava ve burunda minik bir basınç meydana getirilmesi, bu sayede kulak zarlarının dışa doğru hareket etmesinin sağlandığı valsalva manevrası yaygın kullanılır. Aksırmak, nefes tutmak da hıçkırığın geçmesine yardım eden solunum manevralarındandır. Diğer yöntemlerden biri olan, kateter ile üst yutak bölgesi denilen nazofarenksin uyarılması da hıçkırığın giderilmesine katkı sağlar. Bu uygulama sayesinde nazofarenks, kateter ile direkt olarak uyarılabilir. Ayrıca bu uyarı;
Yanı sıra solunan havada karbondioksit oranını artırmak için kısa kısa kese kağıdı ve benzeri bir nesnenin içinde solunması da hıçkırığı kesebilir. Bazı vakalarda ilaçlı ya da cerrahi uygulamalar ile de tedavi yapılabilir.
Genellikle gülme, gıdıklanma, farkına varmadan hava yutulmasına, sigara ve alkol tüketimine bağlı şekilde meydana gelen ve kısa süre içinde kendiliğinden geçen hıçkırık, geçici bir sorun olabileceği gibi uzun süreli ve kornik de olabilir. Bu gibi durumlar, başta kalp ve diğer organlarda yer alan bir hastalığın habercisi olabilir. Merkezi sinir sistemi ve sindirim sistemi ile ilgili hastalıkların olmasında da hıçkırık bir belirti olarak görülebilir. Merkezi sinir sistemi hastalıkları içinde inme, ensefalit yani beyin iltihaplanması, menenjit ve kafa travmaları bulunur. Genellikle hıçkırığın eşlik ettiği sindirim sistemi hastalıkları içinde ise reflü, gastrit, peptik ülser, pankreatit, safra kesesi hastalıkları ve aerofaji (hızlı yeme, içme) ve anksiyeteden dolayı istemsiz ve aşırı derecede hava yutulması bulunabilir. Enfeksiyon hastalıkları ve oluşan yeni dokulardan dolayı meydana gelen lenf nodu da dirençli hıçkırığın sebepleri arasında bulunabilir. Uzun süren ve geçmeyen inatçı hıçkırık bireyin yeme, içme, konuşma ve uyuma gibi günlük faaliyetlerini yapmakta zorluk çekmesine yol açar. Bir zaman sonra bitkinlik, yorgunluk, su kaybı ve kilo kaybı gibi sorunlara neden olabilir. 48 saatten uzun devam eden hıçkırık, klinik önemi bulunan patolojik bir durumdur. Uzun süre geçmeyen hıçkırık olması halinde mutlaka uzman hekime başvurmak gerekir. Bu gibi durumlarda hekim altta yatan nedeni araştırarak ona bağlı olarak bir tedavi planlar.
