Anne karnı dahil her yaşta görülebilen hidrosefali, bazı nedenlerden dolayı beyinde sıvı toplanmasıdır. Tedavi edilmediğinde ölümle sonuçlanabilen bu hastalıkta zamanında teşhis ve tedavi oldukça önemlidir. Peki, hidrosefali belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? Detaylar yazımızda.
Beyin omurilik sıvısının (BOS) beyinde ve beyin çevresinde aşırı miktarda birikmesine hidrosefali denir. Çoğunlukla çocuklarda görülen bu durum yetişkinlerde de oluşabilir. Beyin omurilik sıvısının büyük bir kısmı beyindeki ventriküller denilen sıvı alanlardadır. İşlevi beyni ve omuriliği korumak olan bu sıvının dolaşımı esnasında bazı yerlerde tıkanıklık oluşması sıvının birikmesine ve hidrosefali oluşmasına yol açar. Biriken fazla sıvı ise beyne baskı yapar. Bebeklerde hidrosefali tablosunda baş büyüyerek kafatasında çıkıntı gelişebilir. Bu basıncın artması ise kemiklerin genişleyerek ayrılmasına sebep olur. Hastalığın seyri teşhis zamanına ve altta yatan farklı bir rahatsızlık olup olmadığına bağlıdır.
Hidrosefali beyin omurilik sıvısının bazı etkenlerden dolayı artması ile gelişir. BOS’un miktarının artmasına neden olan etkenlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:
Beyin omurilik sıvısının fazla olması beyne baskı yapar. Bu da beyin dokusuna hasar veren beyin ödemine sebep olabilir. Bazen hidrosefali bebek doğmadan önce de gelişebilir. Doğumda bulunan hidrosefali aşağıdaki durumlardan kaynaklı olabilir:
Hisrosefali bebekler, küçük ve daha büyük çocuklarda şu nedenlerden dolayı meydana gelebilir:
Kalıcı bir beyin hasarına neden olabilen hidrosefalinin semptomlarını iyi bilmek ve erken müdahale etmek oldukça önemlidir. hastalığın belirtileri hastanın yaşına göre farklılık gösterebilir.
Bebeklerde Hidrosefali Belirtileri
Daha Büyük Bebek ve Çocuklardaki Belirtiler
Yetişkinlerde Hidrosefali Belirtileri
Yaşlılarda Hidrosefali Belirtileri
Beyinde su toplaması durumu olan hidrosefali hastalığı için yaş grubu ne olursa olsun belirti görüldüğü zaman acil tıbbi yardım alınmalıdır. Altta yatan herhangi bir sorun hidrosefali ile alakalı sorunlara yol açacağı için erken tanı ve gerekli bakımın uygulanması gerekir. Bebek ve çocuklarda hekime gidilmesini gerektiren bazı işaretler ise şu şekildedir:
Gebelik esnasında yapılan rutin ultrason taraması ile fetüste olan hidrosefali teşhis edilebilir. Doğum sonrası bebeklerde yapılan aylık kontrolde her defasında baş çevresi ölçülür. Kafa ölçüsünde bir anormallik tespit edildiği zaman ileri tetkikler yapılarak doğru teşhis konulmaya çalışılır. Bu gibi hallerde ilk olarak beyin ultrasonu yapılır. Ultrason sonrası bir anormallik varsa MRG veya BT taraması alınır. Daha büyük çocuklar ve yetişkinler için yapılacak işlemler ise şu şekildedir:
Beyinde sıvı birikmesi durumu tedavi edilmediği zaman ölümcül olabilir. Bu yüzden tedavinin amacı beyin hasarının engellenmesidir. Ancak önceden meydana gelen beyin hasarı ne yazık ki geri döndürülemez. Bu süreçte tedavi BOS’un normal akışını sağlamaya çalışmak için yapılır. Bu amaçla aşağıdaki cerrahi tedavilerden biri uygulanır.
Şant Takılması
Hidrosefalinin en yaygın tedavilerindendir. Uzun bir tüpten yapılan bu sıvı tahliye sistemi, BOS’un doğru akmasını ayarlar. Cerrahi operasyon ile şantın bir bölümü beyne, diğer kısmı ise karın veya göğüs boşluğuna yerleştirilir. Bu sayede sıvı beyinde uzaklaştırılarak gittiği yerde daha iyi emilir. Genellikle ömür boyu takılı kalan şant, periyodik olarak doğru çalışıp çalışmadığının anlaşılması için kontrol edilir.
Ventrikülostomi
Bu prosedür şant tedavisine alternatif olarak kullanılır. Ventriküller arasındaki sıvı akışı esnasında tıkanıklık olması durumunda yapılır. Beyindeki ventriküller boşluklarının dibine ya da iki ventrükül arasında delik açılarak yapılır. Bu sayede BOS beyinden uzaklaşır.
Hidrosefalinin yol açacağı komplikasyonlar hastalığın şiddetine ve nasıl geliştiği gibi faktörlere bağlıdır. Bu rahatsızlığı geçiren çocuklarda sıklıkla görülebilecek komplikasyonlar ise şu şekilde sıralanabilir:
