Hamileliğin ilk dönemlerinde bakılması gereken durumlardandır. Kan uyuşmazlığı, anne ile bebeğin farklı RH faktörlerine sahip olduğunu göstermektedir. Bu nedenle anne adayının vücudu yabancı madde olarak adlandırdığından antikor üretmeye başlar. Antikorlar ise bebeğe geçerek çeşitli sorunları oluşturabilmektedir. Detaylar yazımızda.
Hamilelikte kontrolü yapılan ilk muayene sırasında alınan testlerden birisi kan grubu kontrolüdür. Bu test ile anne, bebek arasındaki kan uyuşmazlığı ve Rh faktörü tespit edilir. Rh faktörü kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir proteindir. Pozitif olması halinde kan uyuşmazlığına neden olmaktadır.
Kan uyuşmazlığı tespit edildiği zaman anne adayının bağışık sistemi bu durumu yabancı madde olarak algılamaktadır. Böylece antikor üretmeye başlar. Plasenta aracılığıyla antikorlar bebeğe geçmekte ve sağlık sorunlarına neden olmaktadır.
A, B, 0 kan grupları sınıflarıdır. Rh faktörü pozitif ya da negatif olarak kan grubunun yanına eklenir. Anne adayının kan grubunun yeni doğan çocuğuyla uyuşmaması kan uyuşmazlığı olarak isimlendirilir.
Rh uyuşmazlığı bebekte kırmızı kan hücrelerinin azalmasına neden olmaktadır. Doğum sonrasında cilt ve göz beyazlarında sararma, düşük kan tonusu ve uyuşukluk gözlemlenebilir.
Anne adayı RH negatif kan grubuna, baba adayı Rh pozitif kan grubuna sahip olduğunda anne ile baba adayı arasında kan uyuşmazlığın söz edilmektedir.
Farklı Rh faktörlerine sahip anne ve babadan ilk bebek anneden farklı Rh’a sahip olursa herhangi bir soruna neden olmaz. Annede karşı Rh faktörüne karşı antikor gelişir fakat ilk gebelikte yavaş hızda ilerler ve bebeğe geçmez. Sonraki gebelikte farklı türde olan antikorlar bebeğe geçebilir ve kırmızı kan hücrelerine zarar verir.
Anne, baba ve bebek RH+, anne, baba, bebek RH-, anne RH+, baba RH- ve bebek RH+ veya RH- ise sorun yoktur. Anne RH-, baba RH+, bebek RH+ ya da RH- ise kan uyuşmazlığı iğnesi yapılmalıdır.
İlk gebelikten sonraki gebeliklerde 28-34. haftalarda kan uyuşmazlığı iğnesi uygulanır. Bebek doğduktan sonra anneden farklı ise 72 saat içerisinde anneye 2. Doz iğne yapılmalıdır. Buna bağlı olarak sonraki gebeliklerde Rh uyumsuzluğu yüksek oranda korunmuş olur.
Rh uyumsuzluğu, pratik kan testleriyle teşhis edilmektedir. Hamilelik durumunda doktor tarafından anne adayının Rh negatif olup olmadığını belirlemek amacıyla kan testine bakar. İlk üç ay içerisindeki rutin kan tetkikleriyle yapılır. Vajinal kanama durumunda ise test daha erken istenebilir. Anne adayının Rh negatif çıkması durumunda antikor taraması testi istenebilir. Böylece Rh antikorlarının bulunup bulunmadığı kontrol edilmektedir. Pozitif çıkması durumunda kan uyuşmazlığı riski altında olduğunu gösterir. Negatif çıkması durumunda ise antikor oluşumunu önlemek için Rh immünoglobulin verilir.
Kan uyuşmazlığında oluşan antikorlar bebeğe geçerek kan hücrelerine saldırır ve bebekte kan yetmezliğine neden olur. Antikorlar oluştuktan sonra önlem alınabilir.
İlk doğumda uyarılma işlemi düşüktür. Gebelik döneminin başında çiftlerin kan grupları tespit edilmelidir. Rh uyuşmazlığı bulunuyorsa test uygun periyotlarda uygulanmalıdır. Gerekli durumlarda hamileliğin 28. Haftasında korunma iğnesi (immün-globulin) yapılır.
İlk hamilelikte Rh uyuşmazlığı çoğunlukla sorun olmamaktadır fakat doğum sırasında anne ve bebeğin kanının karışma ihtimali vardır. Bu nedenle anne adayının vücudu Rh proteinini yabancı madde olarak algılar ve karşı antikor üretir.
