Çabuk yorulma, halsizlik, bitkinlik ve asabiyet halleri günlük hayattın telaşı içinde normal gibi görünse de kansızlığın belirtileri olabilir. Kansızlık ise bazen basit seyirli bir eksiklik, bazen de ciddi hastalıkların habercisi olan bir durumdur. Dünya nüfusunun ortalama % 24,8'ini etkileyen anemiyi sizler için detaylandırdık.
Kana kırmızı rengi veren ve aynı zamanda oksijeni hücrelere taşıyan proteine hemoglobin denir. Kırmızı kan hücreleri olan alyuvarlar hemoglobini kanda taşır. Kanda yeterli miktarda hemoglobin ve kırmızı kan hücresi olmaması durumunda organ ve dokulara gerekli miktarda oksijen taşınamamasına ise anemi veya kansızlık denir. Anemi sonradan oluşabileceği gibi doğuştan da bulunabilir. Kansızlık yorgunluk, vücutta ağrılar, unutkanlık veya ellerde kollarda uyuşmalara neden olabilir.
Kanda yeterince kırmızı kan hücresi bulunmadığı zaman kansızlık meydana gelir. Kansızlığın oluşmasına neden olan birçok etken bulunur. Kansızlık nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
Demir Eksikliği: En sık görülen kansızlık demir eksikliği nedeni ile olandır. Kemik iliği hemoglobini üretebilmesi için demire ihtiyaç duyar. Genellikle dışarıdan demir takviyesi ile tedavi edilir. Mide ülseri, gebelik, ağır adet kanamaları neden olabilir.
Vitamin Eksikliği: Vücudun sağlıklı kan hücresi üretimi sağlaması için folat ve B12 vitaminine de ihtiyacı vardır. Bu vitaminlerin eksik alındığı bir beslenme biçimi kan hücresi üretiminin azalmasına neden olabilir. Yanı sıra bazı kişiler yeterli vitamin alarak beslense dahi bağırsaklarındaki vitamin emilim problemi nedeni ile eksiklik yaşayabilir. Bu duruma da pernisiyöz anemi denir.
Kronik Hastalıklar: HIV, aids, kanser, romatoid artrit, böbrek hastalıkları, crohn gibi birtakım hastalıklar neden olabilir.
Aplastik Anemi: Hayati tehlikesi olan bir kansızlık türüdür. Otoimmün hastalıklar, bazı ilaçlar, toksik kimyasallara maruz kalma, enfeksiyonlar kızmızı kan hücresi üretimini engelleyebilir.
Orak Hücre Anemisi: Kalıtsal bir problemdir. Hatalı bir hemoglobin oluşumundan dolayı kırmızı kan hücrelerini anormal bir biçimde oluşmasına yol açar. Anormal olan kan hücreleri zamanı dolmadan ölürler ve bu durum eksikliğe neden olur.
Kemik İliği Hastalığı Kaynaklı Anemiler: Miyelofibroz veya lösemi gibi hastalıklar kemik iliğindeki kan hücresi oluşumunu engelleyerek anemiye sebep olabilir. Bu tip hastalıkların etkileri bazı vakalarda hafif bazılarında ise hayati olabilir.
Hemolitik Anemiler: Kırmızı kan hücrelerinin yıkımının hızlı, üretiminin yavaş olduğu zaman meydana gelir. Kalıtsal olabileceği gibi bazı kan hastalıkları ile sonradan da oluşabilir.
Aneminin belirtileri anemi türüne veya hastalığın altında yatan nedene göre değişkenlik gösterir. Kansızlık hafifse vücut bunu telafi ederek uzun süre belirti vermeden devam edebilir. Birçok vakada görülebilen yaygın anemi hastalığı belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Anemi her toplumsa sıkça görülen bir durumdur. Her yaş, cinsiyet ve ırkta meydana gelebilir. Şikayetler ile hekime gidildiğinde öncelikle detaylı bir tıbbi öykü dinler. Daha sonra fiziki bir muayene yapar. Bu muayenede kalp dinlenir, soluk alma fonksiyonlarına bakılır ve karaciğer ile dalakta şişme olup olmadığına bakılır.
Kan testi ile de tam kan sayımı yapılarak anemi varlığı araştırılır. Bu test yeterli gelmezse, hemoglobin elektroforezi, retikülosit sayımı, serum demiri ve serum ferritin testleri de yapılabilir.
Hekim bu durumun bağırsak emilimi ile alakalı olduğunu düşünüyorsa kolonoskopi ve gizli kan testlerini de isteyebilir.
Kansızlık tedavisinde amaç kırmızı kan hücrelerinin sayısının çoğalmasını sağlamaktır. Birçok tedavi yöntemi bulunur. Tedavi planı ise hastalığın türüne ve sebebine göre düzenlenir.
