Özellikle okul dönemindeki çocuklarda sıkça görülen kıl kurdu, bağırsaklara yerleşen bir parazit enfeksiyonudur. Mikroskobik küçüklükteki yumurtaları ortak kullanılan yüzeylere kolayca bulaşarak oral yolla alınabilir. Bu parazitler özellikle geceleri olan anal kaşıntı, diş gıcırdatması, uyurken ağızdan salya akması gibi belirtilere neden olabilir. Bundan dolayı el yıkama alışkanlığı ve düzenli tırnak kesilmesi ise hastalığın yayılımını azaltmak için büyük öneme sahiptir. Detaylar yazımızda.
Kıl kurdu veya bağırsak kurdu, mikroskobik boyutlardaki solucanların yol açtığı bir bağırsak enfeksiyonudur. Tenya veya askaris ismi ile de bilinen bu parazitler ince, beyaz renkli ve ortalama 6-13 milimetre uzunluğuna sahiptirler. Parazitler hijyenik olmayan yerlerden veya kontamine besinlerden el yolu ile ağızdan bulaşır. Bu şekilde yutulan mikroskobik parazit yumurtaları bağırsaklara yerleşerek burada çatlayarak yetişkin kıl kurduna dönüşür. Enfekte olan kişi uykusundayken dişi parazit anüse gelerek buraya yumurtalarını bırakır. Bu yüzden bazı vakalarda bu durum anal kaşıntı veya uykuda huzursuz olmaya neden olur. Ülkemizde ve dünyada özellikle okul dönemindeki çocuklarda oldukça yaygın görülen bir enfeksiyondur. Küçük kıl kurtları çocuklar arasında kolayca yayılabilir. Tedavisi için oral yolla ilaç alınmasının yanı sıra kişinin çarşaf ve kıyafetlerinin hijyenik tutulması oldukça önemlidir.
Bağırsak parazitleri yumurtalarının yutulması veya solunması enfeksiyona neden olur. Bu mikroskobik yumurtalar, bunları barındıran besinler veya eller aracılığı ile ağıza taşınabilir. Bağırsaklara yerleşen parazit yumurtaları ince bağırsakta birkaç hafta içinde solucana dönüşürler. Bağırsak kurtları yaygın olarak şu nesnelerde ve alanlarda bulunabilir:
Havlu
Yatak örtüsü
Kıyafetler (özellikle iç çamaşırı, pijama)
Banyo yüzeyleri
Tuvaletler
Oyuncaklar
Bardaklar
Yiyecekler
Mutfak tezgahı
Yiyecek kapları
Okul sıraları
Kum havuzu
Vücuda giren parazitler 1-2 ay sonra yumurtalarını anal kısma bırakır. Bu da o bölgede kaşıntıya neden olur. Kaşıma sonrası tırnaklara yerleşen yumurtalar kişinin ellediği; oyuncak, bardak, yatak örtüsü veya klozet gibi yerlere geçerek başka kişilere de geçebilir. Bağırsak paraziti farklı yüzeylerde 2-3 hafta yaşayabilir.
Çocuklarda: Sıklıkla 5-10 yaş arası çocuklarda görülebilir. Gözle görülmeyecek kadar küçük olan kıl kurdu yumurtası diğer aile üyelerine, bakıcılara, okul veya kreşlerdeki diğer çocuklara kolayca bulaşabilir. 2 yaş altı çocuklarda ise nadiren olabilir.
Kalabalık yerlerde yaşamak: Çocuk esirgeme kurumu, yaşlı bakım evi veya yurt gibi yerlerde yaşayan kişilerde olma ihtimali oldukça yüksektir.
Bebeklerde nadir görülen bir hastalıktır. Katı gıdalar tüketen, emekleyen, su içen bebeklerde görülme ihtimali daha yüksektir. Bebeklerin kıl kurdu yumurtası yutmuş olsa bile sık değiştirilen bez ve ıslak mendille temizlendiğinden enfeksiyon riski azalmaktadır. Genellikle ellerini ağızlarına götürmelerinden dolayı bebekler yumurtaları yutarlar. Yiyeceklerleden de bulaşabilir. Şiddetli kaşıntılardan sonra elin ağıza götürülmesiyle enfeksiyon tekrarlanabilir.
Kıl kurtları çoğu vakada herhangi bir belirtiye yol açmaz. Bazı vakalarda ise anal kaşıntı ve uykusuzluk görülebilir. Bağırsak kurdu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Makatta ve vajinal alanda kaşıntı olması. Özellikle bazı vakalarda uykudan uyandıracak biçimde şiddetlenebilir.
Aralıklı olarak karın ağrısı olması ve mide bulantısı yaşanması. Nadir görülen belirtiler olsa da, kıl kurdu fazla olan bireylerde görülebilir.
Uykusuzluk, rahatsızlık ve huzursuzluk hissi
Diş gıcırdatma
Hastalar bant testini uygulayarak hekimin doğru teşhis koymasına yardımcı olabilirler. Bunun için kişi uyanınca yıkanmadan ve kıyafetlerini değiştirmeden anüs çevresine şeffaf ve yapışkanlı bir bandı bastırır. Eğer parazit varsa yumurtaları bu banda yapışacaktır. Doğru sonuç için bant testini arda arda 3 gün yapmalıdır. Hekim kıl kurdu varlığını tespit için bantlara mikroskop altında bakar.
Bu süre zarfında diğer aile bireylerinde de kıl kurdu olup olmadığına bakılması gerekir. İç çamaşırı, pijama veya çarşafta da ölü kurt bulmak tanı açısından yararlı olabilir.
Bağırsak paraziti tedavi kolay yapılabilen türdedir. Tedavinin amacı enfeksiyonun yinelemesini engellemektir. Kesin bir sonuç için aile bireylerinin hep birlikte tedavi edilmesi gerekir. Tedavi planı şu şekildedir:
6 hafta süren sıkı bir hijyen takibi
İlaç tedavisi
Tedavi için kullanılan ilaçlar herkese reçete edilmelidir. Çünkü aile bireyleri arasında bulaş riski yüksektir. Bu yüzden herhangi bir semptom olmasa da aile içinde birine kıl kurdu tanısı konulunca herkesin dikkat etmesi gereklidir. Kıl kurdu ilacı fiyatı bulunan yere, gramajına ve ekonomik koşullara göre farklılık göstermektedir. Genel olarak fiyat aralığı ise 20 ila 60 TL arasında değişmektedir.
Doğal çözüm olarak evde şu yöntemler uygulanmalıdır:
Kişisel hijyene dikkat etmek
El temizliğine önem vermek
Pijamaların kısa aralıklarla değiştirilmesi
Çarşaf ve nevresimlerin düzenli aralıklarla değiştirilmesi
Hergün iç çamaşırlarının değiştirilmesi
Bitkisel yöntem olaraksa şunlar uygulanabilir:
Sarımsak tüketmek, çiğnemek ya da yemeklerde kullanmak
Ananas tüketmek
Zerdeçal
Kekik
Zencefil
Nar suyu
Bağırsak parazitleri klozet kapakları, oyuncaklar, yatak örtüleri ve benzeri yüzeylerde 2 hafta canlı kalabilir. Bu yüzden yapılacak yüzey temizliği parazitlerin yayılımını engelleyebilir. Buna bağlı olarak kıl kurudu yayılımını ve tekrarlamasını engelleyebilecek uygulamalar şu şekilde olabilir:
Anal bölgeye bırakılan yumurtaların sayısını azaltmak için sabahları makat ve çevresinin yıkanması
Küvette banyo yapmak yerine enfeksiyonu tekrarlamayı önleyici olması açısından duş alınması
Yumurtaları bertaraf etmek için günlük olarak çarşaf değişimi yapılması
Anal bölgeyi kaşımaktan kaçınılması, yanı sıra küçük çocukların tırnaklarının kısa tutulması
Ellerin sıkça yıkanması
Çocukların banyo, kıyafet değişimi ve tırnak kesimi gibi bakımlarının aksatılmaması
