Günümüzün gelişen teknolojileri ile birlikte tıp alanında görüntüleme sistemlerinde de büyük aşamalar kaydedilmiştir. Özellikle karmaşık yapısıyla titizlik gerektiren kadın hastalıkları muayenelerinde gelişmiş bir görüntüleme sistemi kullanılması ciddi bir öneme sahiptir. Bu amaçla, son yıllarda bilhassa rahim ağzı hastalıklarında kullanılan kolposkopi öne çıkan tanı yöntemlerinden biridir. Peki, kolposkopi nedir? Detayları yazımızda.
Kadın üreme sisteminde bulunan vulva, vajina ve serviks (rahim ağzı) bölgelerinin kolposkop ismindeki özel bir aletle incelenmesine kolposkopi denir. Bu cihaz doktorun bu karmaşık alanları kolayca inceleyebildiği büyük bir mikroskop gibi de düşünülebilir. Ayrıca kolposkopi cihazı işlem yapılırken bu bölgelerdeki anormal dokuların tespit edilip ek tetkikler yapılabilmesine ve gerekli olduğu zaman biyopsi ile kesin teşhis konulabilmesine de olanak tanır.
Kolposkopi genellikle kadın hastalıkları uzmanlarının yönlendirmesi ile daha önceden bazı semptomlar ve testlerden sonra ileri tanı için yapılır. Bu görüntüleme yöntemi aşağıdaki hallerde yapılabilir:
Bu tanı uygulaması özellikle rahim ağzı kanserinin erken teşhis edilmesi için önemlidir. Rahim ağzındaki anormal hücre gelişimini anlamak için yapılan pap smear testi ise ileri tetkiklere gerek olup olmadığının anlaşılmasını sağlar. İleri tetkikte ise ilk başvurulan uygulama kolposkopidir. Kolposkopi yapılması ise serviksteki anormal hücre yapılanmasının nerede yoğunlaştığını, doku özelliklerini ve nerelere dağıldığını gösterir. Bu tespitler sonrası alınan biyopsi örneği ile de teşhis kesinleştirilerek uygun müdahale yapılabilir.
Bu hastalıkları yanı sıra kolposkopi yapılabilen diğer durumlar ise şu şekildedir:
Yapılacak bu görüntüleme işleminin doğru ilerlemesi açısından hekim hastayı detaylı olarak bilgilendirir. Hastanın işlem öncesinde dikkat etmesi gerekenler ise şu şekildedir:
İşlemin sıklıkla adet kanamasının başında veya sona erdiğinde yapılması önerilir. Ayrıca kanama bozukluğu olan veya kan sulandırıcı ilaç alan kişilerin hekimi mutlaka bilgilendirmesi gerekir. Çünkü işlemde alınabilecek biyopsi örnekleri sonrasında ciddi kanama sorunları yaşanabilir. Gebelik olasılığı bulunan kişilerin de öncesinde doktora belirtmeleri önemlidir. Zira gebelikte biyopsi yapılması tercih edilmeyen bir işlemdir.
Kolposkopi öncesi hastaya herhangi bir anestezi verilmez. Uygulamada hasta pelvik muayenede olduğu gibi litotomi pozisyonu ismi verilen iki bacağın yana doğru açıldığı koltuğa oturur. Hekim vajinayı spekulum aleti ile açarak rahim ağzının iyi görünmesini sağlar. Kolposkopi cihazı ise vulvaya yakın olarak konulur. İşlem esnasında vajina ve serviks temizlenir. Anormal hücreleri ayırmak için bölgeler boyanır. Gerekli gördüğü bölgelerden biyopsi alarak laboratuvara gönderir. İşlemde hafif kanamalar olsa bile hekim kanamaları hızlı müdahaleler ile durdurabilir. İşlem ortalama 10-20 dakika gibi bir sürede biter. Uygulama herhangi bir ağrıya neden olmaz. Ancak rahatsızlık hisseden kişiler 30 dakika sonrasında ağrı kesici alabilirler.
Serviks ve vajinanın iç duvarının detyalı olarak incelendiği kolposkopi ile aşağıdaki sağlık sorunları tespit edilebilir:
Koloskopi işlemi sonrası eğer hastaya biyopsi yapılmadıysa herhangi bir özel tedbire gerek kalmaz. Yalnızca birkaç gün hafif kanama veya akıntı yaşayabilir. Ancak biyopsi yapıldıysa şunlara dikkat edilmelidir:
Daha sonrasında ise hasta normal hayatına dönebilir.
Kolposkopi işlemi sonrası hekim anormal doku ve hücre teşhisinde bulunmuşsa, hekimin değerlendirmesine göre ek tedaviler yapılabilir. Biyopside anormal hücrelerin tamamı alınmadıysa bazı girişimsel uygulamalar yapılabilir. Bu anlamda hekim rahim ağzı kanserini engellemek adına şu işlemlerden uygun olanı seçebilir:
Konizasyon: Servikste bulunan anormal hücrelerin koni şeklinde çıkarılmasıdır.
Kriyoterapi: Sıvı nitrojen kullanılarak tümör dokularının yakılması işlemidir. Bu tedavi genital siğillerde de kullanılır.
Loop Elektrocerrahi Eksizyon Prosedürü (LEEP): Konizasyon işlemine benzer bir uygulamadır. Burada anormal dokular elektrokoter ile ayrılarak çıkarılır. Uygulamada anormal hücrelerin tamamının temizlenmesi için serviksin küçük bir kısmı da alınabilir.
