Normal şartlarda beyin tarafından bilinçsizce yapılan solunum faaliyetini, kişi dikkatini vermedikçe farketmez. Nefes alırken eksik soluduğunu ve daha fazla almak için çaba harcaması gerektiğini hissettiğinde ise nefes darlığı çekiyor demektir. Bireylerin günlük yaşamlarını sekteye uğratıp boğuluyormuş hissi yaratan bu sorunun detaylarını sizler için yazdık.
Tıbben dispne olarak da adlandırılan nefes darlığı, kişinin nefes almada güçlük yaşadığını fark etmesi durumudur. Hastalar bu sorunu genellikle, çektikleri havanın yetmediğini söyleyerek anlatırlar. Nefes nefese kalma, merdiven çıkarken zorlanma ve dinlenirken aniden göğüste sıkışma olması gibi etkileri mevcuttur. Sıcak mevsimlerde şikayetlerde artış gözlemlenebilir. Genellikle nefes darlığı, akciğer ve kalp hastalıklarından dolayı ortaya çıkabilir. Yanı sıra da psikolojik nedenlere bağlı rahatsızlıkların bazıları sebep olabilir.
Bireylerin hayat kalitesini düşüren ve günlük basit bir aktiviteyi bile yaparken zorluk yaşatan nefes darlığı ciddi bir rahatsızlıktır. Altında yatan nedenlerin dikkatlice araştırılması gereken bu durumun genel olarak bazı belirtileri bulunur. Yaygın olarak görülen nefes darlığı belirtileri şu şekildedir:
Kişinin nefes açlığı çektiği nefes darlığı sebepleri genel olarak 2 başlık altında toplanabilir. Bunlar akciğere bağlı oluşan ve akciğer dışında gelişen durumlar olarak ayrılabilir. Nefes darlığı akciğerinden dolayı ise bu organın patolojik rahatsızlıklarından kaynaklanır. Akciğer dışında kalanlar ise kardiyolojik veya psikolojik nedenlerden dolayı oluşabilir.
Akut nefes darlığı nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
Kronik nefes darlığı nedenleri ise şu şekilde olabilir;
Tanı için uzman hekim öncelikle hastanın detaylı öyküsünü dinler ve fiziki muayenesini yapar. Ardından hekim gerek görürse bir takım kan ve görüntüleme testleri isteyebilir. İlgili testler şunlar olabilir:
Bunların yanı sıra psikolojik değerlendirmeler de eklenerek test sonuçlarına göre hastalığın kesin tanısı konur.
Nefes darlığı tedavisi için doktor, tanı koyduğu hastalığın tedavisi için detaylı bir plan hazırlar. Hasta bu tedaviyi düzenli uyguladığı zaman hastalıkla birlikte nefes darlığı sorunu da ortadan kalkar. Bundan dolayı nefes darlığının tedavisi, neden olan hastalığa göre farklılık gösterir.
Akut nefes darlığı problemlerinde ise acil müdahale yapılması gerekebilir. Bu durumdaki hastaya oksijen seviyesinin yükselmesi ve rahat nefes alabilmesi için maske yardımı ile oksijen verilir. Daha ağır vakalarda ise hastaya pozitif basınçlı ventilasyon ile müdahale yapılabilir. Bu sayede kişinin soluk alıp vermesi normale döndürülür.
Ayrıca nefes darlığı tedavisini olan hastaların kendilerinin de bir takım önleyici tedbirler alması önemlidir. Bu tedbirlerin başında sigara kullanmayı bırakmak ve pasif içici olabileceği ortamlarda bulunmamak gelir. Yanı sıra kimyasal katkılı temizlik ürünlerinin karıştırılmaması, bu kimyasalların aşırı solunmaması, uzun süre kirli havaya maruz kalınmaması, aşırı kilolu olan kişilerin ideal kiloya ulaşması ve bunu koruması oldukça önemlidir.
