Burun içinden bağırsaklara kadar vücudun değişik noktalarında oluşabilen tümör benzeri yapılara polip denir. Genellikle belirti vermeyip tesadüfi fark edilen yapılardır. Çoğu iyi huylu olmakla birlikte, kötü huylu ve kanser öncüsü olan türleri de mevcuttur. Bu zararlı türlerin teşhis edilmesi halinde ise cerrahi işlemle alınması mutlaka gereklidir.
Polip, vücudun birçok farklı dokusunda oluşabilen anormal tümör benzeri yapılardır. Vücutta; burun, rahim, bağırsak gibi birçok değişik bölgede oluşabilirler. Aynı zamanda bazı sağlık problemlerine de yol açabilirler. Meydana geldiği dokuda köklenerek dışa doğru büyüyen polipler, geniş bir taban veya bir sap ile dokuya tutunurlar. Bulunduğu yapıya göre iyi huylu veya kötü huylu olarak gelişebilirler. Çoğunlukla iyi huylu olan bu yapıların az bir kısmında kanserleşme eğilimi görülür. Rahatsızlık verebilecek olanlar cerrahi işlemle alınır. Bir sakıncası olmayanlar ise alınmadan takip edilir.
Hareketsiz yaşam, stres, dengesiz beslenme, aşırı kilo alma gibi nedenler bağırsakta polip oluşma ihtimalini arttırır. Ailede kanser geçmişi, genetik yatkınlık gibi faktörler de oluşmasında etkilidir. Bu nedenler olmasa da polip oluşma ihtimali vardır.
Polip yapıları oluştukları bölgeye göre adlandırılır. Bu anlamda farklı çeşitleri bulunur. En sık görülen polip türleri şu şekildedir:
Endometrial Polip: Rahimde oluşan poliplerdir. Bilhassa menopozdan sonra oluşurlar. Rahim veya rahim ağzında köklenirler ve kanama sorunu ile belirti verir.
Safra Kesesi Polipleri: Genellikle safra kesesi ve safra çamuru hastalıkları ile karıştırılır. Polipin büyümesi ve safra kanalını tıkaması halinde polipin cerrahi işlemle alınması gerekir.
Ses Telleri Polipleri: Bu durum kişilerin sesinde çatallanma veya kalınlaşma sorunu oluşturabilir. Bu yüzden ilaçlar veya ameliyat ile tedavi edilir.
Bağırsak Polipleri: Polip yapısının kalın bağırsakta görüldüğü vakalarda tekrar eden ishal, dışkının görüntüsünde farklılıklar ve dışkıda kan görülmesi gibi olumsuz durumlara neden olabilir. Çok şiddetli semptomlara neden olan poliplerin ameliyat ile alınması gerekebilir.
Vücutta polip oluşmasının nedeni tam olarak bilinmez. Ancak bazı risk faktörlerinin bu durumu tetiklediği öngörülür. Bunlardan bazıları şu şekildedir:
Ancak bu risk faktörlerinin hiç olmadığı bireylerde de polip oluşma ihtimali bulunur.
Poliplerin birçoğu herhangi bir sağlık sorununa yol açmadan kendiliğinden yok olabilir. Bu yüzden rahatsızlık veren bir belirti vermez. Bu yüzden, ancak başka bir sağlık taramasında fark edilirler. Fakat bazı polip oluşumları, günlük hayatı olumsuz yönde sekteye uğratacak derecede sorun çıkarabilir. Bu tür polip yapıları genellikle büyüt ebatlara sahiptir. Polipler bulundukları bölgeye göre farklı belirtilere neden olur. Bu belirtiler şu şekilde görülebilir:
Rahim veya servikste oluşan polipler; normal zamanda bir belirti göstermez. Ancak adet döneminde şiddetli kanamalara, cinsel ilişki sırasında ağrıya, gebe kalamamaya veya olağan dışı akıntılara yol açabilir.
Polip teşhisi çoğunlukla kişideki bir şikayet üzerine yapılmaz. Çünkü genellikle polipler belirti vermez. Bu yüzden birçok vaka da, başka bir sağlık sorunu için muayene yapılırken polip olduğu da anlaşılır. Bazı çok küçük yapıdaki polipler de ultrason incelemesinde de görünmeyebilir. Bu polipler belirti vermeye başladıktan sonra, doku örneği alınarak inceleme yapıldıktan sonra saptanır. Endometrial poliplerden genellikle aşırı kanamaya bağlı olarak şüphelenir. Yapılan ultrason incelemesi ile görülebilir. Bağırsakta olan polipler kolonoskopi incelemesi yapılarak, ses tellerinde oluşan polip yapıları ise endoskopi yapılarak tespit edilebilir.
Poliplerin tedavi planı; sayılarına, oluşum bölgelerine ve iyi huylu veya kötü huylu olmalarına göre hekim tarafından değerlendirilerek yapılır. Birçok türü iyi huylu olan ve herhangi bir kanserleşme olasılığı bulunmayan polip türünün alınmasına gerek yoktur.
Ancak takip edilmesine rağmen iyileşme olasılığı bulunmayan ve kanserleşme ihtimali bulunan poliplerin alınması gerekir. Bu tür yapılar; bağırsaklarda ise devamlı bağırsak problemlerine yol açabilir. Rahimde ise gebeliğe engel olabilir. Poliplerin çıkarılması amacıyla yapılan cerrahi operasyona polipektomi denilir. Bu operasyon polipin olduğu bölgeye göre genel veya lokla anestezi ile yapılabilir. Ortalama 20-30 dakika süren bu operasyon hastanede yatış gerektirmez. Genellikle hastalar ertesi gün normal hayatlarına ve iş yaşamlarına dönebilirler.
Yani polip tedavisi için önemli nokta kötü huylu olup olmamalarının anlaşılmasıdır. Eğer kötü huylu ve risk oluşturacak bir yapılanma ise ameliyatla alınması gereklidir. Bu yüzden polip semptomlarından bir veya birkaçını yaşayan bir işi mutlaka uzman bir hekime muayene olmalıdır. Aksi takdirde hastalık oluşturacak ciddi boyutlara gelme ihtimali artacaktır.
Özellikle rahim içerisindeki polipler ameliyatla alınır. Lokal anestezi ile veya sakinleştiriciyle işlem uygulanır. Optik cihazlarla poliplerin yeri saptanır. Yerlerinin tam olarak tespit edilmesi önemlidir. Ameliyat sonrasında hastanede yatılması gerekmemektedir. Düşük ihtimalle de olsa tekrarlanma ihtimali vardır bundan dolayı belirli aralıklarla kontrole gitmenizde fayda vardır.
