Türkiyede ortalama 2,5 milyon kişide olduğu tahmin edilen skolyoz, omurga eğriliği hastalığıdır. Doğumsal olarak, travma sonrası veya bilinmeyen nedenlerden dolayı oluşan bu rahatsızlık en fazla ergenlik dönemindeki kızlarda görülür. Skolyoz nedir? Belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir? Detaylar yazımızda.
Skolyoz, sıklıkla omurganın göğüs (thoracic) ya da bel (lumbar) kısımlarında oluşan yana doğru eğrilmesi durumudur. Skolyoz tek olabileceği gibi kamburluk (kifoz; arkadan öne doğru eğilme) ile de birlikte gelişebilir. Normal bir vücutta başımızdan bacakların arasına doğru uzanan omurga denilen 23 tanesi hareketli 33 kemikten oluşur. Sağlıklı bir bireyde aşağıya doğru düz bir biçimde uzanan omurlar omurga eğriliği olan kişilerde sağa sola doğru hatta kendi eksenleri etrafında dönebilirler. Erkeklere oranla kız çocuklarında daha sık görülen bir hastalıktır. Hastalığın oluşmasına sırttaki kamburluk veya bel çukurunun artması neden olabileceği gibi birçok farklı nedeni de bulunabilir.
Doğuştan (Konjenital): Genel olarak omurgada bulunan bir gelişim anormalliği veya birbirine kaynamış kaburgalardan dolayı meydana gelir.
Polio (Çocuk Felci): Beyin felci ya da kas erimesi (kas distofisi) nedeniyle kasların felç olmasından dolayı oluşur.
Nedeni Bilinmeyen (İdiyopatik): Öncesinde sağlıklı olan bir omurga yapısında bilinmeyen bir sebepten ötürü omurga eğriliği yaşanmasıdır.
Skolyoz hastalığı erken evrede hiç belirti vermeyebilir. Zaman içinde birkaç belirti verse dahi çok şiddetli olmayacağı için kişiyi tedavi için harekete geçirmez. Bundan dolayı genç yaşta okul taraması veya tesadüfen çekilen bir röntgenden ortaya çıkabilir. Omurga eğriliği belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:
Omurga eğriliği hastalığı bulunanların %80’inde hastalığın nedeni belirsizdir. Fakat günlük yaşamda sıkça karşılaşılan skolyoz türleri 10’lu yaşlarda görülen, nedeni bilinmeyen ve doğuştan meydana gelen çeşitleridir. Skolyoz nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
Skolyozun erken tanısı oldukça önemlidir. Çünkü birçok skolyoz tipi, erken teşhis edildiğinde cerrahi operasyon yapılmadan muayene edilebilir. Şikayetlerle doktora başvuran hastanın öncelikle tıbbi öyküsü dinlenir ve fiziki muayenesi yapılır. Bu muayenede hastanın öne doğru eğilmesi istenir. Bu pozisyona rip hump (kaburga paketi) denir ve omurgadaki eğrilik düz durduğundakinden daha belirgin bir hal alır. Çocukluk döneminde görülen omurga eğrilikleri genellikle fiziki muayene ile teşhis edilebilir. Fakat doktorun yeterli bulmadığı durumlarda tomografi ve MR görüntüleme tetkikleri istenebilir. Bu tetkiklerdeki amaç ise eğriliğin yerini, büyüklüğünü ve probleme etki eden başka bir kalıtsal hastalık olup olmadığının tespit edilmesidir. Röntgen farklı pozisyonlarda (Ön, arka, yan ve yanlara eğilerek ) çekilir.
Skolyoz nadiren kendi başına gerileyebilir. Fakat büyüme çağında başlayan hastalığın nasıl ilerleme kaydedeceğini kestirmek zordur. Bu yüzden bazı durumlarda hastalığın ilerlemesi yoğun olur ve tedavide başarı oranı azdır. Bu durumlar şu şekilde sıralanabilir:
Uygulanacak tedavi planı için omurgadaki eğriliğin ilerleme riskinin derecesi göz önünde bulundurularak ilerlenir. Skolyoz tedavi planı şu şekilde sıralanabilir:
Genellikle çocuklarda uygulanır. Belirli aralıklar ile fiziki muayene ve röntgen çekimleri yapılarak hastalık izlenir. Eğrilikte herhangi bir ilerleme olmadığı takdirde iskelet yapısı belirli bir olgunluğa erişene kadar bu şekilde devam eder.
Skolyoz 20 derecenin üzerinde olduğu yetişkin ve çocuklarda korse tedavisi uygulanabilir. Küçük yaş çocuklarda 60 derecedeki eğriliklerde de korse kullanılabilir. 60 derece üstüne ise ameliyat önerilir.
Eğriliğin ilerlediği ve 40 derecenin üzerinde olduğu kişilerde ameliyat önerilir. Hem kozmetik hem de sağlık açısından gerekli görülür. Cerrahi tedavide sırt ve bel bölgesine ameliyat ile yerleştirilen demir çubuklar omurgada düzelme sağlar. Günümüzdeki gelişen cerrahi teknikler sayesinde ameliyat sırasında omurilikteki hareketlerin gözlemlenebilmesi oluşabilecek komplikasyonları en aza indirger. Skolyoz tedavisi bir süreçtir. Bu tedavide uzun süre hasta ve doktor irtibatta kalarak olumlu sonuçlar almaya çalışırlar.
