Temel besin maddelerinden her gün yenmesi gereken uygun düzeyi belirten diyagrama besin piramidi denilmektedir. Piramit, besin gruplarının ideal olan tüketim miktarlarıyla ilgili bilgi vererek sağlıklı beslenmeyi amaçlamaktadır. Besin piramidiyle ilgili bilgileri sizin için derledik.
Sağlıklı beslenme tablosudur. Besin piramidi, hemen hemen herkesin kolaylıkla anlayabileceği ve sağlıklı beslenme konusunun özünü anlatmak için oluşturulmuştur. Günlük gerekli olan en çok ve en az tüketilmesi gereken besinleri gösterir. Beslenme alışkanlıkları, sağlıklı ve sürdürülebilir yaşamın devamlılığı için önemlidir. Piramit sayesinde besinlerin oranları belirlenerek sağlıklı yaşam için yardımcı olur.
Piramidin tabanında günlük beslenme düzeninizde en sık tüketmeniz gereken besinleri içerir. En üst kısmında yani besin piramidinin birinci basamağında en az tüketilmesi gereken besinler bulunur. Sağlıklı, yeterli beslenmemek kaslarda zayıflama, diş çürükleri, kabızlık, kansızlık gibi birçok rahatsızlığın oluşmasına neden olabilmektedir.
Besin piramidinde beslenmede özen gösterilmesi gereken konular:
Tahıl grubu: Piramidin en altında yer alan besin grubudur. Karbonhidrat açısından zengin besinleri içerir. Doğal ve rafine olmayan ürünler tüketilmesi tavsiye edilir. Üretim aşamasında besin değerlerinin çoğunun kaybolmasından tam tahılların tüketilmesi, rafine ve karbonhidrat içeren besinlerin daha az tüketilmesi önerilir. Patates, ekmek, pirinç makarna karbonhidrat içeriğinden dolayı enerji kaynağıdır. Vitamin, mineral, lifin alınmasını sağlarlar.
Sebze ve meyve grubu: İkinci sırada bulunan besin grubu sebze ve meyveleri içerir. Karbonhidrat, protein, vitamin ve mineral açısından verimlidir.
Et ve süt ürünleri grubu: Protein açısından verimli gıdaları içerir. Et ürünlerinde B vitamini, protein, demir, çinko vitaminleri bulunur. Süt ve süt ürünlerinde ise kalsiyum, protein, A vitaminlerini içerir. Kas gelişimi, kasların güçlenmesinde et ve süt ürünleri önemli bir faktördür.
Yağ ve şeker grubu: Piramidin en üst bölgesinde yer alır. En az tüketilmesi gereken besinleri içerir. Önemli bir besin kaynağıdır fakat aşırı tüketimi birçok hastalığa neden olmaktadır. Yağ tüketiminde bitkisel yağlar tercih edilmelidir.
Sağlıklı beslenmenin devamlılığı için normal yaşamda tüketilmesi gereken besinlerle alakalı yeterli bilgi sunulmasını amaçlamaktadır. Hayat boyu dengeli beslenme, beden, ruh sağlığını korumak için ideal yaşamın devamlılığı açısından önemlidir.
Sebze ve meyveler, mineral ve lif içeriklerinden dolayı günlük beslenmede bulunması gerekir. Meyvelerin mevsimine uygun tüketilmesi ve tüketilme şekli önemlidir. Sebze ve meyveler mümkün olduğunca çeşitli tüketilmelidir.
Yumurta ve et ürünleri, protein bakımından zengindir. Günlük et tüketimi çok fazla olmamalıdır. Et tüketilirken ızgara ve fırında pişirme gibi sağlıklı hazırlama işlemleriyle tüketilmesi önerilir. Süt ürünlerinden yoğurt, peynir gibi türevleri protein ve A, C, D vitaminlerinin alınmasını sağlar. Enerji değerleriyse yağ miktarlarına göre farklılık gösterir. Aşırı peynir tüketimi ise doymuş yağlar içermesinden dolayı vücutta istenmeyen durumlara yol açabilmektedir.
Tahılların lif ve şeker miktarlarını kontrol ederek tüketilmelidir. Şeker miktarı az olan ve lif oranı yüksek besinleri tercih etmelisiniz. Lifler suda çözünen ve çözünmeyen olarak 2 çeşittir. Suda çözülen lifler, karbonhidratların emilimini ve kana geçişini geciktirmektedir. Bu sayede yemek sonrası kan şekerinin artış hızı azalır. Yulaftan ve çavdardan yapılan ekmekler suda çözünen lifler açısından verimlidir. Beyaz ekmek, mısır gevreği ise suda çözünmeyen liflerce zengindir.
Yağlar, tatlılar, gazlı içecekler belirli sınırda tüketilmesi gereken yiyeceklerdir. Bu gruptaki besinlerin fazla tüketilmesi obezite, kalp ve damar hastalıkları, şeker hastalığına neden olabilmektedir. Günlük ihtiyacın tüketilmesi halinde A ve E vitaminlerinin alınmasına fayda sağlar.
