DNA testi, bir kişinin genetik yapısını incelemeye yarayan bir testtir ve kişinin genetik bilgisini okuma ve analiz edilmesi sağlanır. DNA, kişinin genetik bilgisini içeren, hücrelerin içinde bulunan bir moleküldür. Genellikle aile hikayesi, sağlık durumu veya hukuki nedenlerle yapılır. Bu testler, genellikle kan, dişeti, saç, cilt veya idrar gibi vücut sıvılarından alınan örneklerle yapılır ve sonuçlar genellikle birkaç gün içinde sunulur. DNA testi nedir? Neden yapılır? gibi merak edilen soruların cevapları yazımızda.
DNA yani deoksiribonükleik asit, insan vücudunun hücrelerinin içinde bulunan ve kişiye ait tüm özelliklerin bulunduğu genetik kodu oluşturan biyolojik yapılardandır. Göz rengi, boy uzunluğu, saç şekli, kalp hastalıklarına yakalanma ihtimali kişiye ait kodlamalardır. Çevrenin etkisiyle birlikte kişisel özellikler şekillenir ve vücut yaşamını devam ettirir. DNA testi ise insan vücudunda bulunan DNA adlı molekülün özelliklerini inceleyen bir laboratuvar testidir. Bu testler genellikle aile hattı, kimlik doğrulama, sağlık durumu veya diğer bilimsel araştırmalar için kullanılır. Örneğin DNA testi sayesinde kişinin ailesel kalıtsal hastalıklara yakalanma riskini belirleyebilir veya bir suçluyu tanımlanabilir.
Genler sağlık özelliklerini de kodlamaktadır. Damar yapıları, bağışıklık sistemi, beyin fonksiyonları gibi birçok biyolojik temelli sağlığı ilgilendiren özellikler genlerle gelişmektedir. Doğuştan gelen bazı durumlar ya da sonradan gelişen mutasyon gibi genetik dizilimde değişmelere neden olan etkenlerden dolayı çeşitli sağlık sorunları meydana gelebilmektedir. Genetik hastalıklar olarak adlandırılan bu durumdan dolayı vücudun bazı bölgesinde ya da tamamında değişim, rahatsızlıklar meydana gelebilmektedir. Genetik hastalıkların tanısında DNA dizilimindeki problemli gen tespit edilmelidir. DNA testi yardımıyla genetik dizilimdeki problemler, eksiklikler tespit edilir. Bu sayede erken yaşta ya da anne karnında tespit edilen hastalıkların erken tedavisi sağlanabilir.
Genetik testler bazı hastalıkların tedavi planının hazırlanmasında da önemlidir. Kanserin temelde genetik nedenlerde ortaya çıkması elde edilen kanser dokularının gen analizlerinin yapılmasıyla kanser tedavisinde hedeflenen maddeler tespit edilebilir ve hedefe yönelik akıllı ilaç tedavileri gerçekleştirilir. Genetik analizler sayesinde hastaların hangi derecede hangi şiddette ve kanser alt tipleri hakkında bilgilenilmesini sağlar. DNA testi, birçok farklı nedenle yapılabilmektedir. Bu durumlardan bazıları ise şunlardır:
Aile hikayesi: Aile hikayesinde, bir kişinin aile üyeleri ile ilişkisini belirlemek için kullanılmaktadır. Örneğin, bir babanın çocuğunun gerçek babası olduğunu doğrulamak için yapılabilir.
Kimlik doğrulama: Kimlik doğrulamada, bir kişinin gerçek kimliğini belirlemek için kullanılır. Örneğin, bir kişinin gerçek anne veya babası olduğunu doğrulamak için yapılabilir.
Sağlık durumu: Sağlıkta bir kişinin belirli genetik hastalıklara yakalanma riskini belirlemek için kullanılır. Örneğin, bir kişinin genetik olarak düşük kemik yoğunluğuna sahip olma riski belirlenebilir.
Bilimsel araştırmalar: Bilimsel araştırmalarda test yaparak insan genomunun çeşitli özelliklerini inceleme olanağı sağlar. Örneğin, birçok çalışmalar genetik faktörlerin ve kanser gibi hastalıklar arasındaki ilişkiyi araştırmaktadır.
Suç araştırması: Suç araştırmalarında, bir kişiyi suçlu olarak tanımlamak veya suçluyu bulmak için kullanılabilmektedir. Örneğin, bir suç işlendiğinde ortaya çıkan DNA izleri ile bir suçluyu tanımlamak için yapılabilir.
Hukuki nedenler: Örneğin, çocuğun biyolojik babasının belirlenmesi, cinsiyet tayini veya miras konularında yapılır.
DNA testi, bir kişinin genetik yapısını incelemeye yarayan bir testtir ve genellikle örnekler alınması ile yapılır. Örnekler, genellikle kan, dişeti, saç, cilt veya idrar gibi vücut sıvılarından alınır. Bu örnekler, laboratuvarlarda analiz edilir ve sonuçlar genellikle birkaç gün içinde sunulur. Aşağıda DNA testi yapma işlemi için genel bir adım adım süreç verilmiştir:
Not: DNA testleri genellikle özel laboratuvarlar tarafından yapılır ve testlerin ücretleri kurumdan kuruma değişebilir.
