Neredeyse her yerde tabağımıza gelen trans yağ katkılı besinler, sağlığımızı tehdit ediyor. Trans yağların sıkça tüketilmesi diyabetten kalp hastalıklarına kadar birçok riskli hastalığa zemin hazırlıyor. Peki, sağlıksız bir yaşama kapı aralayan trans yağ nedir? Detaylarıyla yazımızda.
Trans yağlar diğer adıyla trans yağ asitleri, hayvan vücudunda doğal olarak veya endüstriyel yolla üretilen doymamış yağ çeşitlerindendir. Doğal yollarla elde edilen trans yağlar, bazı hayvanların sindirim sistemlerinde sentezlenerek bu hayvanlardan elde edilen hayvansal besinlerde (et ve süt ürünleri) bulunabilir. Doğal elde edilen trans yağlar bulundukları gıdalarda %2-8 oranındadır ve vücut için ciddi bir risk oluşturmaz. Sıvı halde bulunan bitkisel yağların hidrojenle doyurularak katı hale getirilmesi ile yapılan yağlar ise yapay trans yağlardır. Endüstriyel ürün olan bu yağ çeşitleri, vücut sağlığı için oldukça zararlıdır. Birçok paketli gıda içerisinde bulunan bu yağ aşırı tüketildiği takdirde ciddi hastalıklara neden olur.
Fakat maliyet açısından avantajlı bir ürün olan trans yağ, insan sağlığı açısından ciddi derecede riskli bir üründür. Bu yüzden çoğu ülke trans yağın gıda sektöründe kullanılmasına kısıtlama getirmiştir. Hayvansal olarak üretilen doğal trans yağların dışındaki yapay trans yağların kullanımını, gıda satışı yapılan yerlerde belli bir oranın altına indirmiştir. Bu uygulamalar ile tüketicilerin trans yağların neden olduğu sağlık sorunlarına maruz kalması engellenmek istenir.
Kimyasal işlemlerle oda sıcaklığında bitkisel sıvı yağların katı hale getirilmesiyle elde edilen trans yağlar, besinlerin raf ömrünü uzatarak gıda sektöründe daha fazla kar elde etmek amacıyla kullanılır. Fakat bu özelliği ile ticari kar elde edilmesini sağlayan trans yağ, insan sağlığı için zarar teşkil eden bir gıda malzemesidir. Gıda sektöründe yüksek miktarda trans yağ içeren bazı besinler şunlardır:
Tüketmek istemeyen kişiler, paketli gıdalardaki içindekiler bölümünden inceleme yaparak trans yağ içermeyen ürünleri tercih edebilirler. Bu sayede kişiler, daha bilinçli ve sağlıklı bir beslenme sağlayabilirler.
Kişilerin günlük olarak besinlerden aldığı yağ oranında bu yağ miktarının fazla olması birçok farklı hastalık için zemin hazırlar. Aşırı tüketilen trans yağların olumsuz etkileri şu şekilde olabilir:
Sağlıklı bir beslenme için günlük alınan kalori miktarının bir kısmından yağ alınması gerekir. Fakat burada dikkat edilmesi gereken hangi tip yağ tüketildiğidir. Trans yağlar sağlık için oldukça riskli ve tüketilmemesi gereken guruba dahildir. Diğer yağ gurupları ise şu şekildedir:
Doymuş Yağlar: Hayvansal ürünlerde bulunan yağlardır. Bu ürünler; kırmızı ve beyaz et, süt ve süt ürünleri, palmiye yağı ve hindistan cevizi yağı olarak sayılabilir. Yüksek oranda doymuş yağ tüketimi kardiyovasküler hastalıklara neden olabilir. Bundan dolayı yeterli oranda yemek sağlık açısından daha doğru olur.
Doymamış Yağlar: Sağlık için en uygun olan yağ türüdür. Tekli ve çoklu doymamış yağlar olarak iki guruba ayrılır. Tekli olanlar; zeytinyağı, badem yağı, ceviz yağı ve avokado yağı gibidir. Çoklu doymamış yağlar ise vücutta üretilmez dışarıdan alınır. En bilineni omega-3 yağ asididir. Omega-3 yağ asidinin kalp ve kolestrol üzerine olumlu etkileri bulunur.
Sağlıklı bir yaşam için doğru yağların kullanıldığı gıdalarla beslenmek gerekir. Bu yüzden trans yağı diyetinizden çıkarmak trans yağın sebep olabileceği hastalıklara karşı alabileceğiniz en etkili önlemdir.
Doğal yollarla oluşan trans yağlar, tereyağı, peynir ve et gibi hayvansal ürünlerde bulunur. Margarin ya da çok fazla kullanılmış yağlarda, aşırı kızgın yağ ile pişen besinlerde trans yağ oluşmaktadır.
Herhangi bir sıvı yağ kimyasal işlemler sonrasında trans yağa dönüşebilir. 200 derecenin üzerinde ısıtılarak ekstre edildiğinden dolayı içerisinde trans yağ oluşur.
