Önemli gelişim evrelerinden biri olan 2 yaş sendromu, çocukların bebeklik dönemini geride bırakarak kendilerini birey olarak kabullendirmeye çalıştıkları bir süreçtir. Kendilerini ifade etmeye çalışırken zorlanmaları sonucu; ağlama krizleri, öfke nöbetleri ve itirazcı bazı davranışlar sergilerler. Ebeveynleri zaman zaman oldukça zorlayan bu dönem de neler yapılmalıdır? Ne zaman biter? Sorularını sizler için cevapladık.
2 yaş sendromu, bebeklikten çocukluğa doğru geçiş sürecinde yaşanan ilk bireyselleşme halidir. Bu yüzden çocuklar için oldukça önemli bir gelişim aşamasıdır. 18. ve 36. ay arasında yaşanan bu süreç zaman zaman çocuklar ve ebeveynler için zorlu bir dönem olabilir. Anneye bağımlı bir yaşam sürdüren bebek zamanla konuşmayı, yürümeyi ve kendi kendine bir şeyler yapabilmeyi öğrenir. Bu yüzden fiziksel ve duygusal anlamda anneden yavaş yavaş uzaklaşır. Kendisinin de bir birey olduğunu anlayan çocuk, kendini çevresine kanıtlamak ister ve ben merkezli bir döneme girer. Bu yüzden annesi başta olmak üzere çevresindeki herkese kendi kararlarının değerli ve önemli olduğunu ispatlamaya çalışır. Bundan dolayı 2 yaş civarındaki çocuğun her şeye hayır demesi, öfke nöbetleri yaşaması, agresif tavırlar sergilemesi gayet normal bir süreçtir.
Bu dönemde anne ve babalara önemli bir sorumluluk düşer. Çocuğu iyi anlamak hareketlerini tolere edebilmek ve kesin sınırlar koyabilmek önemlidir. Konuşarak anlatamadıklarını oyun kurarak anlatma yolu ise en doğru tercih olur. Bu şekilde anlatılmak istenen çocuğa etkili bir şekilde verilebilir.
Yeni yürümeye ve konuşmaya başlayan çocuklar. Bu durumdan mutlu olarak birçok şey yapmak isterler. Ancak yapabilecekleri faaliyetler ve konuşacakları kelimeler sınırlıdır. Bu yüzden bu anlamda zorluk yaşarlar. Duygusal kelime hazneleri de sınırlı olan çocuklar, iletişimin bir noktasında hayal kırıklığı yaşayabilirler. Bu durumda onları öfke ve saldırgan tavırlar sergilemeye yöneltir. Ayrıca bu hayal kırıklığı hali, zaman kavramı gelişmemiş olan çocuğu sabırsızlandırarak ani iniş ve çıkışları olan bir ruh haline büründürür.
Çocuklarda 2 yaş sendromu kişilik gelişimi için önemli bir yere sahiptir. O yaşa kadar gelişen sınırlı kelime hazneleri ve tamamlanmamış duygusal gelişimleri ile çoğu kez kendilerini ağlayarak veya hayır ifade edebilirler. İki yaş sendromu yaşayan çocuğun gösterdiği tepkiler her çocukta farklı şekillerde görülebilir. Ancak net olan bazı davranışlar bulunur. İki yaş sendromu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Bu gibi davranışlarda çocuğun üstüne gitmek onları daha da öfkelendirmekten başka bir işe yaramaz. Bu yüzden sakin kalarak durumu kontrol ederek çocuğun duygularını anlamaya çalışmak gerekir.
Bu dönemin ne zaman başladığı net olarak bilinmez. Ancak genel olarak çocukların yürümeye başlaması ile birlikte bu sürece girildiği söylenebilir. Bu yüzden tam olarak 2 yaşına girildiğinde sendrom başlar denemez. Ortama 18-36 ay aralığında meydana gelir. Dil gelişimi de tamamlanma aşamasında olduğu için süreç biraz zorlu geçebilir. Yürümenin başlaması ile birlikte hala yardım alan çocuk ebeveyninden kopmaz. Ancak tam olarak yürüme öğrenildiği zaman bağımsız olduğunu algılayan çocukta 2 yaş sendromu belirtileri görülebilir.
2 yaş sendromu ne zaman geçer? Sorusuna verilecek net bir cevap yoktur. Süreç her çocukta gelişimine ve ailenin tutumuna göre farklı ilerler ve biter. Çocuğun duygusal ve kişisel gelişimine göre isteklerini açıkça belirtip, kuralları anlayıp, isteklerinin cevaplandığını fark edene kadar sürebilir.
Bilimsel olarak ortalama 3-3,5 yaş aralığında son bulduğu söylenir. Ancak bazı çocuklarda 4 yaşına kadar da uzayabilir. Sürecin daha rahat ve kısa geçmesi için ebeveynlerin çocuklarını tanıyarak davranışlarına göre pozisyon almaları önemlidir.
2 yaş inatlaşma döneminde ailelerin çocuğu ile kurduğu iletişimi gözden geçirmesi gerekebilir. Çocuğun çoğunlukla ebeveyn ile çatışmaya girdiği bu süreçte, çocukta sağlıklı bir gelişimin devamı için şu öneriler dikkate alınabilir:
En önemlisi bu durumun bir hastalık değil bir gelişim dönemi olduğunu anlamaktır. Bu yüzden geçici bir süreç olduğunu düşünmek daha sakin ve sağlıklı davranışlar sergilemenize yardımcı olacaktır.
