Halk arasında balık pulu hastalığı olarak bilinen iktiyozis vulgaris nadir görülen bir genetik geçişli cilt hastalığıdır. Bazı vakalarda sonradan da edinilebilen bu hastalık kalın, kuru ve pullu bir deri görünümüne neden olur. Çoğunlukla hayatın ilk yıllarından itibaren kendini gösterir. Peki, balık pulu hastalığı nasıl tedavi edilir? Detaylar yazımıza.
Balık pulu hastalığı, çoğunlukla genetik geçişli olmakla birlikte bazı hastalarda nadiren de olsa sonradan meydana gelebilir. Bu biçimde oluşan hastalığa kazanılmış balık pulu hastalığı denilir.
Normal şartlarda deri üzerindeki epidermis hücreleri devamlı yenilenir. Ciltteki ölü deri hücreleri ise dökülür. Balık pulu hastalığına ise ciltte meydana gelen ölü deri hücreleri dökülemez ve atılamaz. Bu da ölü cilt hücrelerinin cilt üzerinde birikerek kalın ve kuru bir tabaka meydana getirmesine sebep olur. Yamalar şeklinde oluşan bu ölü hücre katmanları balık puluna benzediği için de hastalığa balık pulu denilmiştir.
Sonradan edinilen ve genetik balık derisi hastalığında yaşanan belirtiler neredeyse birbiriyle benzerdir. Yaygın görülen semptomlar şu şekilde sıralanabilir:
Hastalık belirtilerinin şiddeti, kusurlu gen sayısı ile birlikte çevresel koşullardan da etkilenerek değişkenlik gösterir. Sıcak ve nemli hava koşullarının yaşandığı yerlerdeki kişilerde çok şiddetli semptomlar olmaz. Ancak soğuk ve kurak mevsim koşullarında cilt kuruluğu artacağı için semptomlar da daha şiddetli yaşanabilir. Ayrıca balık pulu hastalığı olanlarda dermatit, egzama (atopik dermatit) ve alerjik rinit, alerjik astım gibi hastalıkların görülme ihtimali de fazladır.
Hastalık doğumdan itibaren olabileceği gibi çocukluk çağının ilk yıllarında da meydana gelebilir. Çoğunlukla erken çocukluk döneminde geçer. Bazı kişilerde belirtiler hayatları boyunca bir daha asla görülmeyebilirken, bazılarında yetişkinlikte tekrar oluşabilir.
Diğer çoğu deri hastalıklarında olduğu gibi balık pulu hastalığı da genetik geçişli faktörlerden etkilenir. Bu geçişe otozomal dominant denir. Yani çocuğa hastalığın geçmesi için yalnızca anne veya babada mutasyon geçirmiş gen olması yeterlidir. Bu durumda hastalığın görülme ihtimali %100'dür. Bazı nadir hallerde ise genetik geçiş olmaksızın hastalık görülebilir. Bu durumlardan bazıları,
Bazı ilaçların kullanımı sonrası da görülen vakalar mevcuttur. Hastalığa kullanılan ilaçların ciltte sebep olduğu enflamasyonun yayılması ve şiddetlenmesi sonucu oluşabilir. Yanı sıra balık pulu atopik dermatid veya keratosis pilaris gibi deri hastalıklarından dolayı da görülebilir.
Genetik geçişli olan balık pulu hastalığının belirtileri benzer olmakla beraber genetik geçiş anlamında bazı farklılıkları olan bir kaç tipi mevcuttur. Çoğunlukla otozomal dominant geçiş yapan türün sık görülmesine rağmen Y kromozumundan dolayı taşınan bir formu da vardır. Bu türünde yalnızca erkek çocuklar hastalanırlar. Genetik geçişin dışında ise bazı hastalıkların sonrasında da kazanılan türleri bulunur.
Genetik geçişli olan balık pulu hastalığının belirtileri benzer olmakla beraber genetik geçiş anlamında bazı farklılıkları olan bir kaç tipi mevcuttur. Çoğunlukla otozomal dominant geçiş yapan türün sık görülmesine rağmen Y kromozumundan dolayı taşınan bir formu da vardır. Bu türünde yalnızca erkek çocuklar hastalanırlar. Genetik geçişin dışında ise bazı hastalıkların sonrasında da kazanılan türleri bulunur.
Cilt hastalıkları uzman olan dermotolog hekimler fiziksel muayene ile hastalığın teşhisini kolayca yapabilirler. Bu aşamada hastaların aile öykülerini ve çocukluk dönemindeki sağlık bilgilerini alarak teşhisi kesinleştirirler. Ayrıca kan testleri de istenebilir. Hekim gerek görürse ciltte olan lezyonlardan biyopsi örneği alır. Ayırıcı teşhis için benzer lezyonları olan sedef hastalığı için yapılır.
Balık pulu hastalığının kesin bir tedavisi bulunmaz. Ancak semptomların giderilmesi için bazı tedaviler uygulanır. Bu uygulamalara antisemptomatik tedavi denilir. Bu anlamda hastalar şu uygulamaları yapabilir:
Uzman hekimler çoğunlukla tedavide cildi nemli tutmak ve ölü deriyi atmak adına laktik asit veya alfa hidroksik asit içeren kremleri verirler.
