Tamamlayıcı beslenme, bebeğin ilk 6 ay anne sütü ile karşılanan temel besin ihtiyaçlarının, 6. aydan itibaren ek gıdalarla desteklenmesini içerir. Bu süreçte yoğurt, meyve püreleri, sebze çorbaları gibi besinler, az miktarda başlayarak ve zamanla artırılarak verilmelidir. Ek gıdaya geçişte 3 gün kuralı uygulanarak alerjik reaksiyonlar izlenmeli, besinler doğal ve mevsimsel olmalıdır. Ayrıca, anne sütü temel besin kaynağı olmaya devam etmeli, bebek zorlanmadan doğal iştahı ile beslenmelidir. 9-12 ay arasında bebek, aile sofrasına oturtularak erişkin besinlerine adapte edilmeye başlanabilir. 1 yaşından önce bal, kakao, yumurta beyazı gibi besinler önerilmemektedir.
Annenin gebelik döneminden itibaren bebeğinizin ilk iki yılındaki beslenmesi; yani bebeğin ilk 1000 gün içerisindeki beslenmesi tüm yaşamındaki sağlık durumunu etkilemektedir.
Tamamlayıcı beslenme; tek başına anne sütünün yetersiz kaldığı dönemde bebeğinizin besinsel gereksinimlerini karşılamak için anne sütü ile birlikte, anne sütü veya formül mama dışında gıdaların verilmesidir.
Anne sütü ilk 6 ay bebeğin tüm ihtiyaçlarını tek başına karşılar. Anne sütü, bebeğin sağlıklı gelişimi için çok önemlidir. Anne sütü ayrıca anne ve bebek arasındaki duygusal bağın pekişmesini sağlar.
6. aydan sonra da anne sütü bebeğinizin temel besin kaynağı olmaya devam eder. Fakat 6. aydan sonra bebeğinizin enerji ve besin ihtiyacı artar. Bu nedenle 6. aydan sonra tamamlayıcı besinlerle anne sütünün desteklenmesi gerekir.
Bazı anne sütünün yetersiz olduğu istisnai durumlarda ise en erken 4. ayın bitiminde de tamamlayıcı besine geçilebilir. 4. aydan önce tamalayıcı besin verilmesi alerji riskinin yanısıra; bebeğinizin böbrek ve barsaklarının hazır olmaması nedeni ile sakıncalı olabilir.
6. aydan sonra bebek, artık anne sütünden daha yoğun ve kıvamlı besinlere alıştırılmaya başlanmalıdır. Bebeğe istenirse yoğurt, sulu muhallebilerle ilk geçiş sağlanabilir. Buradaki amaç; bebeği muhallebiyle beslemek değil, sütten daha kıvamlı, yoğun besini yutturmaya alıştırmaktır. 1-2 hafta sonra artık daha pütürüklü sebze/ meyve pürelerine geçiş daha kolay olacaktır.
Tamamlayıcı besine başlama hem bebeğin artan besin ihtiyaçlarının karşılanması hem de beslenmeyle ilgili ağız becerilerinin (yutma, çiğneme gibi) geliştirilmesi için çok gereklidir.
Unutmayın; bebeğinizi yemek konusunda zorlamak iyi bir fikir değildir; ileride yeme ve iştah problemlerine yol açar.
bebeğinizin tamamlayıcı besine geçme konusunda hazır olduğunun başlıca belirtileridir.
Yoğurt ve Peynir:
Muhallebi:
Sebze püresi/ Çorbası
Meyve Püresi:
Yavaş yavaş tamamlayıcı gıdaya başlayan bebeklerinize bir gıdayı ilk defa veriyorsanız yeni gıdayı denediği günden 3 gün sonra farklı bir gıdayla tanıştırın. Böylelikle geçen 3 gün içinde ;
*Alerjik reaksiyonları
*Olası yan etkileri ve hangi belirtinin hangi yiyecekten kaynaklandığını kolaylıkla anlayabilirsiniz.
İlk gün 1 tatlı kaşığı, bebeklere özel bir kaşık ile katı gıda verin. Aynı süreci tercihen aynı öğünde birkaç gün boyunca devam ettirin. Alıştıkça miktarı arttırabilirsiniz. Zamanla miktarı artarak yaklaşık olarak 1 çay bardağına kadar ek gıda alıyor hale gelecektir.
6-8. aylarda ek gıda önerileri:
6-8. aylar arasında anne sütüne ilaveten 2 öğün tamamlayıcı besin verilmelidir. Yani günlük beslenmesinin yaklaşık olarak p’i anne sütü geriye kalan 0’luk kısmı ise tamamlayıcı besinden oluşmalıdır. Bebeğin demir ihtiyacı fazla olduğu için sebze çorbalarına 1 çorba kaşığı yağsız dana kıyma eklenebilir. Böylelikle bebeğiniz kırmızı etle de tanışmış olur. Sebzelerle birlikte haşlandıktan sonra önce tel süzgeçten geçirilip, ardından çatalla ezebilirsiniz. ’’Blender’’ kullanılmamalıdır. Sebzelerden; havuç, kabak, patates, yeşil yapraklı sebzeler öncelikle verilebilir.
Yumurta Sarısı:
Kolesterol, protein ve A vitamini bakımından zengindir. Yumurtanın alerji riski yüksek olduğundan dolayı 6-7. ayda haşlanmış yumurtaya 1/8 oranında başlanarak miktarı kademeli olarak arttırılır. 8 günde tam yumurta sarısına ulaşılır. Yumurta kayısı kıvamında hazırlanır. Yumurtanın beyazı 11. aydan önce verilmemelidir.
Diğer Besinler:
7-8. aylarda dana eti, köftenin yanısıra balık ve tavuk/hindi eti de başlayabilirsiniz.
6-8. Aylarda Verilebilecek Besinler (liste halinde)
9-12. aylar arasında anne sütüne ilaveten 3 öğün tamalayıcı besin verilebilir. Bebeğinizin günlük beslenmesinin P’sini anne sütü, geri kalan P’sini ise tamamlayıcı besin olarak vermenizde fayda vardır. Bu aylarda bebekleriniz, aile sofrasına oturabilir ve sizin için hazırlanmış besinleri tüketebilirler.
Bu dönem de amaç; bebeğin erişkin diyetinde yer alan besinlere bilinen tatlarıyla alıştırılmasıdır. Bir yaşına kadar her türlü yiyeceğin lezzetine alıştırılmış bir bebekte iştahsızlık az görülür.
9-12. Aylarda Verilebilecek Besinler (liste halinde)
6-8 ay arasında verilen besinlere ilave olarak;
Susam (tahin), bal, kakao, yaban mersini, zeytin, kaymak, yumurta beyazı, tuz ve şekere 1 yaşından önce başlanmamalıdır.
Bebeğin yediği miktar her gün değişebilir. Bebeğin doyup-doymadığını verdiği birtakım sinyallerle anlayabiliriz:
muhtemelen yemeğe devam etmek istemiyordur.
Tamamlayıcı besinlere başladıktan sonra 3 saatte bir veya her beslenme sonrasında sunarak, bebeğinize su içmeye çalışabilirsiniz. Böylelikle zamanla miktarı artacaktır. Yemeklerden önce verilen su karnın şişmesine ve yetersiz beslenmesine neden olur. Bu nedenle yemeklerden sonra su vermenizde fayda vardır.
