Yaz aylarında özellikle sıcaklık ve nem oranının artmasından dolayı sıvı ihtiyacı daha fazladır. Vücut, hava sıcaklığı karşısında ısısını dengeleyebilmek için daha hızlı nefes alıp verme, terleme ve idrar ile fazla ısıyı dışarıya atar. Bu sıvı kaybı ile birlikte vücudun elektrolit dengesini düzenleyen sodyum, kalsiyum ve potasyum gibi mineraller de atılır. Vücudun ihtiyacından fazla sıvı kaybetmesi haline ise dehidrasyon denir. Bu durum ishal ve ateşlenme gibi nedenlerden de kaynaklanabilir. Peki, dehidrasyon nasıl önlenir? Detaylar yazımızda.
Dehidrasyon, vücudun sağlıklı çalışması için ihtiyaç duyduğu sıvı miktarının karşılanamaması sonucu oluşan durumdur. Genel olarak vücudun aşırı sıvı kaybetmesi ya da yeteri kadar sıvı alamaması da denilebilir. Dehidrasyon kaybedilmiş sıvının miktarına göre; hafif, orta ve şiddetli olarak üçe ayrılır. Ağır dehidrasyon durumu ciddi anlamda hayatı tehdit eden bir sağlık sorunudur. Dehidrasyonun şiddeti;
Sıvı kaybı açısından bebekler, çocuklar, kronik hastalığı olanlar ve yaşlılar daha duyarlı gruplardır. Özellikle yaşlılar ve bebekler susadıklarını belirtemedikleri için çok ciddi sağlık sorunları ile karşılaşabilirler.
Dehidrasyon su içmenin unutulması, kişinin yanında yeterli su olmaması, seyahat sırasında yeterli su içilmemesi gibi basit sebeplerle olabileceği gibi başka etkenlerden de kaynaklanabilir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
İshal ve kusma
Ani ve şiddetli olarak meydana gelen ishal kısa bir zamanda çok fazla su ve elektrolit kaybına yol açabilir. İshal ile kusma da var ise bu durum daha fazla sıvı ve mineral kaybına neden olur.
Ateş
Bir kişide ateş ne kadar yüksek olursa o derecede su kaybı yaşanır. Hastalık esnasında ishal ve kusmaya ilave olarak ateş de olması tablonun ciddiyetini daha da artırır.
Aşırı terleme
Temposu yüksek aktiviteler ciddi oranda sıvı kaybetmeye sebep olarak susuz kalmaya yol açabilir. Sıcak ve nemli havalar da kişideki terleme miktarını ve devamında sıvı kaybını artıran etkenlerdir.
Aşırı İdrara Çıkma
Bazı durumlarda aşırı idrara çıkılması, dehidrasyona yol açabilir.
Dehidrasyon neticesinde görülen belirtiler, durumun şiddetine göre farklılık gösterir. Hafif sıvı kaybı vakalarında çok belirgin belirtiler görülmeyebilir. Fakat ciddi boyuta ulaştığı zaman hayatı tehdit edebilen tablolar ortaya çıkabilir. Dehidrasyonda sık görülen belirtiler ise şu şekildedir:
Dehidrasyonun önlenmesi için yapılabilecekler şu şekilde sırlanabilir:
Doktor dehidrasyon teşhisi için fiziksel belirtilere bakabileceği gibi bazı testler de isteyebilir.
Kan Testleri: Bu test ile elektrolit seviyeleri ve böbreklerin iyi çalışıp çalışmadığına bakılır.
İdrar Testleri: Susuz olup olmadığı anlaşılabilir. Ayrıca idrar testi ile mesane enfeksiyonlarının semptomları da kontrol edebilir.
Dehidrasyon tedavisi için ilk olarak altta yatan sebep tespit edilmelidir. Ayrıca tedavi biçimi sıvı kaybının şiddetine göre farklılık gösterebilir.
Hafif ve orta düzeyde olan dehidrasyonda ilk olarak hastanın yeterli sıvı alması sağlanır. İshal (diyare), kusma ve sık idrara çıkma gibi aşırı sıvı kaybı durumlarında ise hastaya ağızdan sıvı verilmesi yetersiz gelebilir. Bu yüzden, şiddetli vakalarda damar yolu ile sıvı takviyesi gerekebilir. Sıvı kaybının yanında kişide elektrolit kaybı da olacağından sıvı replasmanında mutlaka hastaya elektrolit de verilir.
Organ yetmezliği neticesinde meydana gelen damar içi dehidrasyonda ise vücutta biriken sıvıların atılması için hastaya diüretik ilaç (idrar söktürücü) verilir. Yanı sıra sıvı takviyesi de gerekebilir. Bu yüzden, ciddi durumdaki hastaların hekim tarafından yakından takip edilmesi gerektiği için hastaneye yatış olabilir.
