Bebeklerde doğar doğmaz veya doğum sonrasındaki birkaç haftada bazı lekeler gözlemlenebilir. Doğumla gelişen bu lekeler çok belirgin ya da belli belirsiz olabilir. Bazı türleri kendiliğinden kaybolsa da, bazıları kişide erişkinliğe bakadar kalabilir. Peki, doğum lekesi nedir? Türleri nelerdir? Nasıl Tedavi edilir? Tüm cevaplar yazımızda.
Doğum lekesi, doğumdan itibaren cilt üzerinde görülen ve genellikle zararsız olan renk değişiklikleridir. Bu lekeler, yüzde veya vücudun herhangi bir yerinde oluşabilir. Ayrıca farklı boyut, renk ve biçimde olabilirler. Bazıları büyümeyle birlikte geçebileceği gibi, bazılarında zamanla boyutta büyüme gerçekleşebilir. Çoğunlukla iyi huylu olan bu lekelerin bir kısmı altta yatan bir tıbbi soruna işaret edebilir. Doktorun gerekli gördüğü durumlarda ise doğum lekeleri bazı yöntemlerle giderilebilir.
Doğum lekelerinin bebekte oluşmasına dair halk arasında birçok yanlış inanış bulunur. Bunlar, gebelikte annenin aşermesi veya izin almadan bir şey yemesi gibi geleneksel söylemlerdir. Ancak doğumla gelişen lekelerin bu davranışlarla hiçbir alakası yoktur. Lekelerin neden oluştuğuna dair kesin bir veri olmasa da, cilt hücrelerinin gelişimi sırasında meydana gelen bir dengesizlik ile oluştuğu düşünülür. Yani kısaca, ciltteki renk hücrelerinin fazlaca çoğalması sonucu kan damarlarının genişlemesi ile olduğu söylenilebilir.
Hamilelik lekesi oluşması vasküler (damarsal) ya da pigment yoğunluğuna bağlı olacak şekilde 2 nedene bağlı gelişir.
Bu tip lekeler, kan damarlarının bilinmeyen bazı etkenlerden ötürü olağan dışı bir şekilde gelişmesinden dolayı meydana gelir. Mesela ciltte bir alanda birçok kan damarının kümelenmesi biçimde olabilir. Ya da bir veya birden fazla kan damarı normalden fazla genişlemiş bir şekilde bulunabilir.
Deriye doğal olarak renk veren ve cildin doğal yollarla ürettiği kimyasala pigment denir. Bazı durumlarda ciltte belirli bir alanda normalden fazla pigment hücresi gelişir. Bu da pigmente doğum lekelerine neden olabilir.
Vaküler tipte 3 adet doğum lekesi türü mevcuttur.
Somon Lekesi: bebeklerde somon lekesi genellikle kırmızı veya pembe renklerde görülür. Boyun arkası, göz araları veya göz kapağı üzerinde gelişebilir. Bazı geleneksel deyimlerle ensede olana leylek ısırığı, yüzde olana melek öpücüğü gibi isimler de verilir. Bu leke cilt altındaki küçük kan damarlarının genişlemesinden veya bir araya toplanmasından dolayı oluşabilir. Genellikle kendiliğinden solarak tıbbi bir işlem gerektirmez.
Hemanjiyomlar: Toplumda çilek lekesi de denilen bu tür lekeler mavi, parlak kırmızı, pembe renklerde olabilir. Sıklıkla baş, boyun, kol ve bacaklarda görülebilir. Bazı bebeklerde hayatının ilk birkaç ayında büyüme eğilimi gösterir. Şayet hemanjiyom bebeğim yaşamını etkileyecek bir bölgedeyse ve büyüyorsa hekim bazı yöntemlerle lekeyi almak isteyebilir. Cildinde fazla miktarda bu tip leke bulunan bebeklerde mutlaka muayeneden geçmelidir.
Şarap Lekesi (nevus flammeus): Cilt altındaki ince kan damarlarının normalden farklı gelişmesidir. Vücudun herhangi bir noktasında bulunabildikleri gibi, sıklıkla boyun ve yüzde görülürler. Kırmızı veya pembe renkte oluşurlar. Ancak zamanla mor veya kırmızı olabilirler. Göz kapaklarında gelişen nevus flammeus tıbbi bir takip gerektirebilir.
Pigmente türde de 3 adet doğum lekesi türü mevcuttur.
Benler: Ben lekesi siyah, kahverengi veya pembe renklerde görülebilir. Bu lekeler cilt ile aynı hizada veya biraz daha kabarık bir şekilde oluşabilir. Vücudun herhangi bir bölgesinde meydana gelebilir. Genellikle yuvarlak şekilleri olan bu lekelerin büyümesi takip edilmelidir. Zira bazı benler cilt kanserine neden olabilir.
Sütlü Kahve (cafeaulait): Daha oval ve soluk kahve olan lekelerdir. Bu lekeler genellikle doğumla birlikte veya doğumdan çok sonra oluşabilir. Boyu bazen büyüse de genellikle zaman içinde solar.
Moğol Lekeleri: Genellikle daha koyu cilde sahip kişilerde görülür. Kabarık olmayan ve mavimsi ve gri lekelerdir. Sırtın alt tarafı ve kalçada bulunabilir. Çoğunlukla 4 yaşına kadar kaybolurlar.
Çoğu doğum lekesinin tedavisi gerekmez. Birçok leke türü kendiliğinden zamanla geçer. Bazıları ise görüntülerinden ötürü kişiye rahatsızlık verebilir. Ben veya hemanjiyom gibi lekeler ise cilt kanserine yol açabileceği için risklidir. Hekimlerce izlenmeleri gerekebilir. Doğum lekesinde kullanılan tedavi yöntemleri ise şu şekildedir:
Lazer Tedavisi: Dermatolog ve cerrah tarafından yapılan işlemlerdir. Genellikle birkaç seansta halledilebilir. Daha büyük çocuklar ve yetişkin bireylerde de kullanılabilir. Hafif bir acı verdiği için lokal olarak anestezi yapılabilir. Tedaviden donra geçici bir ödem ve morarama oluşabilir. Kalıcı sonuçları bulunur.
Beta-Blokerlar: Oral olarak alınır ve genellikle yüksek tansiyon tedavi ilaçlarıdır. Bu ilaçlar hemanjiyomların boyutunu küçültmek için kullanılabilir. Lekenin solması ve küçülmesini sağlar.
Kortikosteroidler: Antienflamatuar bu ilaçlar oral olarak alınabilir veya lekeye enjekte edilebilir. Bu sayede kan damarlarının ebatlarını küçülterek lekenin görünümünü azaltır.
Cerrahi Müdahale: Çok büyük benler veya hemanjiyomların tedavisinde yapılabilir. Hastaneye yatış olmadan poliklink ortamında müdahale gerçekleşir. Hekim neşter ile lekeyi alır. Şayet çok büyükse birkaç randevu ile bölüm bölüm alınabilir. Bazen alınan yerde iz kalmasını engellemek için derinin altına balon yerleştirilir ve altında yeni bir deri gelişmesi sağlanır. Balon sonrasında kaldırılır.