Gaslighting(Duygusal Manipülasyon) Nedir?

Gaslighting (Duygusal Manipülasyon) Nedir?

Gaslighting, bir kişiyi kendi akıl sağlığını ya da gerçekliğini sorgulayacak şekilde psikolojik manipüle etmektir. Türkçe’de duygusal manipülasyon, psikolojik işkence ya da sanrıya zorlama anlamına gelmektedir.

1940’lı yıllarda çekilen bir filmden adını almaktadır. Filmde eşini delirdiğine ikna etmek amacıyla onu manipüle eden kocanın yaptıkları anlatılmaktadır.

Kişinin kendi istekleri, karşı taraf üzerinden avantaj sağlamak amacıyla direkt veya dolaylı olarak sergilediği tutumlar olarak tanımlanmaktadır. Kişi güç sağlamak, ayrımcılık, kontrolü ele almak amaçlarıyla manipüleye başvurabilmektedir.

Karşı tarafa fikirlerini kabul ettirmek, kendi düşüncesinin doğru olduğuna ikna etmek, karşı taraf için en iyisini düşünüyormuş gibi göstermeye çalışmaktadır. Manipüleye maruz kalan taraf kendi iradesi ve isteğinin dışında yönlendirme ve etkilenmeye açık bir haldedir.

Gaslighting Uygulayan Kişiler Nasıl Hareketler Sergiler?

Gerçekleştirilen bazı araştırmalar doğrultusunda gaslighting uygulayan kişilerin çoğu karşısındaki kişiye gösterdiği olumsuz davranışların farkındadır. Farklı insanların da hayatları üzerinde kontrol sahibi olmayı ve dengesizlik yaratmayı amaçlamaktadır. Bu kişiler genellikle bazı cümleler kullanmaktadır. Bunlara örnek olarak şu cümleler gösterilebilir:

• “Senin problemlerin var.”
• “Fazla alıngansın.”
• “Gereksiz tepki gösteriyorsun.”
• “Seninle ilgili bir sorun var.”
• “Böyle bir şey yaşanmadı.”

Gaslighter, gaslighting uygulayan kişiye denilmektedir. Karşı tarafa kendi düşüncesini kabul ettirmeye çalışır. Duygusal olarak manipüle etme sürecinde karşı tarafı sadece kontrol etmeyi değil aynı zamanda karşı tarafın kendisiyle aynı fikirde olmasını sağlar. Karşısındaki kişiyi susturarak onun yanlış düşündüğüne inandırır. Kişi bu durumu onaylamasa da kabul eder çünkü kabul etmekten başka bir çaresi yokmuş gibi hisseder. Gaslighter kolaylıkla yalan söyler ve bu yalanları sürdürürler bu nedenle yalana maruz kalan kişi kendisinden şüphe etmeye başlar.

Gaslighting'e Maruz Kalındığı Nasıl Anlaşılır?

Duygusal manipülasyona maruz kalan kişi kendi gerçekliğini sorgular. Kişi kendisinden şüphelenmeye başlar ve benlik algısı zayıflar. Manipülasyonun şiddeti arttıkça manipüle edilen kişi, aklından şüphe edilebilmektedir. Manipülasyona maruz kalan kişide şu durumlar görülebilmektedir:

• Sürekli olarak özür dilemek
• “Fazla hassas” olma konusunda eleştiriliyorsanız ve bundan dolayı suçlanıyorsanız.
• Duyulmadığınızı ve çaresiz olduğunuzu düşünüyorsanız.
• Duygularınız görmezden geliniyor ve “Bunları uyduruyorsun” gibi cümlelere maruz kalıyorsanız.
• Karşınızdaki kişinin davranışlarından dolayı sürekli kendinizi sorguluyorsanız.
• Yaptığınız her şeyin yanlış olduğunu hissediyorsanız.
• İlişki içerisinde kendinizi sürekli olarak gergin ve güvensiz hissediyorsanız.
• Yolunda gitmeyen durumlar için tek nedenin siz olduğunuz söyleniyor veya kendinizi görüyorsanız duygusal manipülasyona maruz kalıyor olabilirsiniz.

Gaslighting'e Maruz Kalındığında Ne Yapılmalıdır?

Manipüleye maruz kalan kişi sağlıklı ilişkilerin nasıl olması gerektiğinin hatırlatılması önemlidir. Açık iletişim, saygı, güven, dürüstlük sağlıklı ilişkilerin temelidir.

Gaslighting’e maruz kaldığınızı fark ettiğinizde bu kişiyle iletişimizi ve ilişkinizi sonlandırmalısınız. Kararlı olmak, kişisel sınırları belirlemek ve ilişki tercihlerinizi gözden geçirmeniz önemlidir.

Bu durum sonucunda yardıma ihtiyaç duyuyorsanız bir uzmandan yardım almanız önerilir. Dilerseniz Bulut Klinik üzerinden online, yüz yüze ‘Psikoloji’ veya ‘Psikiyatri’ bölümüne randevu alabilirsiniz.