Kilo vermekte zorlanan birçok kişi metabolizmasının yavaş olduğundan ve bu yüzden kilo veremediğinden yakınır. Peki, metabolizma nedir? Nasıl çalışır ve metabolizmayı hızlandırmak için neler yapılabilir?
Vücuda alınan besinler tekrarlayan bir biçimde yapım ve yıkım aşamalarında kullanılır. Besinler bu aşamalar sonunda ya enerjiye dönüşür ya da vücudun yapı taşı olan hücrelerin yapısına eklenir. Vücutta gerçekleşen tüm bu yapım ve yıkım işlemlerine ise metabolizma denir.
Büyüme aşamasında çocuklarda metabolizmanın yapım aşaması yıkımdan daha fazla çalışır. Yaşlı kişilerde ise tam tersine yıkım yapımdan daha fazla gerçekleşir. Bu yüzden metabolizma hızı yaş, cinsiyet, kas kütlesi gibi değişkenlere göre her bireyde farklıdır. Yanı sıra bazı hastalıklarda metabolizmanın çalışma hızını yavaşlatabilir.
Vücuttaki biyokimyasal olaylar metabolizmayı doğrudan etkilediği için bu biyokimyasal faaliyetlere etki eden her türlü parametre metabolizma hızını değiştirebilir. Metabolizma hızı ile alakalı etkenler şu şekilde açıklanabilir:
Yaş: Bireylerde yaşla alakalı metabolizma hızı değişkenlik gösterir. Büyüme ve gelişme evresinde metabolizma daha hızlı çalışır.
Cinsiyet: Erkeklerde ve kadınlarda farklı hormonlar salgılanır. Ayrıca erkeklerde bulunan kas oranı kadınlardakine göre daha fazladır. Kadınlarda vücutta su ve yağ miktarının vücut dağılımı farklıdır. Bu yüzden genellikle erkeklerdeki metabolizma hızı kadınlara göre daha hızlıdır.
Kas Kütlesi: Vücutta bulunan kas miktarı arttıkça, hareket halinde kaslar çalışacağı için metabolizma daha hızlı çalışır.
Fiziksel Aktivite: Günlük olarak aktivite artarsa doku yenilenmesi için ihtiyaçta artar. Bu yüzden metabolizma hızlanır.
Duygu Durumu: Stres altındaki kişilerde hormon dengesi bozulur, bu durum da metabolizma hızını yükseltir.
Sağlık Durumu: Çeşitli kronik hastalıkların bazılarında metabolizma yavaşlarken bazılarında hızlanabilir.
Kilo vermekte zorlanan birçok kişi metabolizmasının yavaş olduğundan ve bu yüzden kilo veremediğinden yakınır. Bu görüş her fazla kilolu kişide olmamakla birlikte çoğu bireyde geçerli bir sorundur. Diyet açısından birçok yöntemi deneyip randımanlı bir sonuç alamayan kişilerin bir hekim kontrolünden geçerek; tiroid, D vitamini ve kalsiyum eksikliği, isülin direnci ve gıda intoleransı gibi sorunların varlığını kontrol ettirmeleri gerekir. Çünkü bu sorunlar metabolizmanın az çalışmasına neden olabilir. Sorun tespit edildiğinde ise doğru bir tedavi planlanarak sonrasında kişinin bir diyet programına başlaması doğru olacaktır. Metabolizmayı hızlandırmak için ilk adım olan bu tespitten sonra yapılabilecek diğer öneriler ise şu şekilde sıralanabilir:
Kişinin uyguladığı diyet ne olursa olsun sağlıklı bir vücut için değişmez kural bol su içmektir. Yeterli su içilmesi vücuttaki toksinleri atarak metabolizmanın hızlanmasını sağlar. Ayrıca her öğünden önce su içilmesi hem tokluk hissi verir hem de metabolizmayı çalıştırır.
Günlük olarak az miktarlarda sık sık beslenmek sindirimi aktif hale getirerek metabolizmanın hızının düşmesini engeller.
Bu tür beslenme sindirim sisteminin besinlerin yıkımını yapması konusunda daha fazla efor sarf etmesine neden olur. Çünkü diğer besinlere göre protein yıkımı daha zordur. Bu anlamda metabolizma hızlanır.
Hergün aynı besin gruplarını tüketmek metabolizma hızının düşmesine yol açar. Bu yüzden gıda çeşitliliğini artırmak metabolizmanın farklı oranlarda aktive etmeye yarar ve hızlandırır.
Baharatlı gıda tüketilmesi açısından mide sistemi sorunu olmayanlar için etkili bir yöntemdir. Bu anlamda özellikle yeşil biberde bulunan kapsaisin isimli maddenin metabolizmayı hızlandırdığı tespit edilmiştir. Bu yüzden kabul edilir oranda baharatlı yemek metabolizma hızı için olumludur.
Eğer kişide bu içecekleri içmek açısından bir sağlık sorunu yok ise, yeşil çay ve kahve metabolizma hızlandırıcı etkiye sahiptir.
Metabolizma ışıkla birlikte aktif hale gelir. Bu yüzden düzenli bir uyku ve erken kalmak metabolizmanın doğru çalışmasına katkı sağlar.
Egzersizin düzenli olabilmesi için haftada en az 3 gün ve 40-45 dakika uygulanması gerekir. Buna vakit bulamayanlar için merdiven kullanmak, kısa mesafelere yürümek gibi aktif bir yaşam sürmekte hareketli bir yaşam sunar. Hareketin artması ise metabolizmanın çalışması demektir. Aksi takdirde hareket etmeden çay veya besinlerle metabolizmanın hızlanması yeterli olmayabilir.
Dilerseniz konu ile ilgili videomuzu seyredebilirsiniz.
