Vücut Kitle İndeksi (VKİ) bireylerin boylarına göre uygun kiloda olup olmadığını ortaya koyan bir değerdir. Bu değer için Dünya Sağlık Örgütü'nün referans skalası baz alınır. Buna göre VKİ değeri 25'e kadar olanlar normal kilolu, 30'un üzerinde olanlar obez, 40'ın üzerinde olanlar ise morbid obez olarak adlandırılır. Peki, vücut kitle indeksi nasıl hesaplanır? Yazımıza göz atalım.
Vücut kilosunun vücut uzunluğunun karesine bölünerek (kg/m²) bulunmasıyla elde edilen sonuca vücut kitle indeksi veya boy kilo indeksi denir. Bulunan veri kişinin kilosunun boyuna oranla ideal olup olmadığını gösterir. Bu sayede bireyler ideal kilolarını korumak için ona uygun bir beslenme veya egzersiz düzeni oluşturabilirler. VKİ obez yani aşırı kilolu kişilerde de obezite oranlarının düzeyini saptamak için kullanılır.
Fakat kişinin vücudundaki kas ve yağ miktarını ölçümlemek için başka araçlara ihtiyaç vardır. Bu yüzden boy kilo indeksi sadece kişinin ideal kilosunu saptamayla paralel bir parametre olarak bulunur. Vücut kitle indeksi Dünya Sağlık Örgütü referans verilerine göre hesaplanır. Bu sonuçlar referans değerin üstünde çıkarsa kişinin yağ oranının yüksek olabileceğine işaret ederek; kalp, diyabet ve tansiyon hastalıklarına meyilli olabileceğini gösterir. Çok düşük çıkarsa da çok zayıf olduğu anlamına gelerek bağışıklık sistemi gibi hastalıklara açık olabileceğine işaret eder. Bu sayede kişilerin kilo kontrolü yapmalarına ve karşılaşabilecekleri hastalıklara karşı tedbir almalarına yardımcı olur.
Vücut kitle indeksi hesaplama için Dünya Sağlık Örgütü obezite kategori ayrımı baz alınır. Bu hesaplama her yaş, kilo, boy ve ırk için uygulanabilir. Fakat 2 yaşındaki bir çocukla 30 yaşındaki bir bireyin çıkan sonuçları aynı olsa bile farklı değerlendirilir. Çünkü kilo ve boy indeksi yaşa ve cinsiyete göre değişiklik gösterir. Bu yüzden bu hesaplamayı uzman bir diyetisyen veya çocuk doktoru yapmalıdır.
Vücut kitle indeksi formülü; kişinin ağırlığının boyunun karesine bölünmesiyle çıkan sonuçtur.
Örneğin: Kişinin 1,74 boyunda ve 70kg ağırlığında olduğu bir durumda VKİ hesaplaması şu şekilde olur:
1,74 x 1,74: 3,02
70 / 3,02: 23,2
Kişinin vücut kitle indeksi 23,2’dir.
BMI (Boddy Mass Index) hesaplandıktan sonra çıkan değerler şu şekilde yorumlanır:
18,5 BMI: Zayıf yani bireyin boyuna göre kilosunun az olduğu anlamına gelir. Bu kişilerin diyetisyen eşliğinde sağlıklı bir şekilde kilo alması gerekir.
19 - 24.9 BMI: Normal kilolu. Bu BMI değerine sahip olan bireyin ideal kiloda olduğunu gösterir. Sağlık bir beslenme düzeninde kilosunu koruması önerilir.
25 - 29.9 BMI: Fazla kilolu. Kişinin kilosunun boyuna oranla fazla olduğunu gösterir. Bu durumda kişiye uzman bir diyetisyenle fazla kilolarını vermesi önerilir.
30 - 34,9 BMI: Şişman anlamına gelen bu değer birinci derece obez kategorisinde kabul edilir. Sağlık açısından risk oluşturacağı için diyetisyen eşliğinde kilo verilmesi gerekir.
45+ BMI: Aşırı şişman olan bu değere sahip kişiler üçüncü derece obez gurubunda bulunurlar. Bu kişilerde hastalık oluşması riski oldukça yüksektir. Doktor ve diyetisyenle birlikte kilo verme planı oluşturmaları gerekir.
Yaş guruplarına göre değişkenlik gösteren VKİ şu şekildedir:
Kişilerin aşırı kilo alması ileri yaşlarda diyabet, yüksek tansiyon ve kalp hastalıklarına kadar birçok riskli duruma neden olabilir. Bu yüzden ideal kiloda kalmak sağlıklı bir yaşam sürmek için önemli bir etkendir.
