Dizanteri Nedir? Dizanteri Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Dizanteri, tarihten günümüze en bulaşıcı sindirim sistemi hastalıklarından biri olmuştur. Genellikle kirli su ve gıdalardan bulaşan bu hastalık, özellikle bebek ve çocuklarda ciddi boyutlarda görülebilir. Peki, dizanteriden korunmak için neler yapılmalıdır? Dilerseniz yazımıza göz atalım.

Yayınlanma Tarihi 06 Ağustos 2021
Okunma Süresi 11 dk
Güncellenme Tarihi 06 Ağustos 2021
Makaleyi Paylaş
14 bin’den fazla hekimin, 5,2 milyon’dan fazla hastanın tercihi #bulutklinik

Dizanteri Nedir?

Halk arasında kanlı ishal olarak isimlendirilen dizanteri, bağırsak sisteminde meydana gelen bağırsak iltihabına denir. Şiddetli ishalle kendini gösteren bu hastalık shigella basili ya da bakteri ile enfekte olabilir. Kişiler arasında kolayca bulaşabilen dizanteri hastalığı en sık hijyen eksikliğinden dolayı gelişir. Su ve besinlere dışkı buluşması sonucu hastalık buradan bireylere kolayca bulaşır. Ateş, ishal ve mide kramplarının etkili olduğu hastalıkta vücutta aşırı su kaybı oluşabilir. Bu yüzden bu durumu önlemek için bol sıvı tüketilmesi gereklidir. Bu bulaşıcı hastalık basili ve amipli dizanteri çeşitleri ile kendini gösterir. Klinik olarak birbirine çok benzeyen bu iki türün temel farkı hastada ateş yapıp yapmadığıdır. Tedavisi yapılmayan bazı vakalarda bakteri, virüs ya da amipler bağırsaklar aracılığı ile kan dolaşımına geçerek iç organların bazılarına yayılabilir.

Neden Olur?

Dizanteri genel olarak parazit veya bakteri enfeksiyonu nedeniyle meydana gelir. En sık shigella bakterisinden dolayı hastalık yapar. Dizanteri nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

  • Bakteriler: Shigella bakterisi en yaygın olan türdür. Bu bakteri birçok farklı çeşitte ortaya çıkmasına karşın hemen hemen aynı yapılara sahiptir. Genellikle ağız yoluyla kişinin vücuduna girer ve çoğalacak bir ortam bularak yerleşir. Kalın bağırsak en yayın yer edindiği alandır. Burada mukozada çoğalan bakteriler oldukça hızlıdırlar. Hastalık kirli mekanlar, dışkı ve ağız temas etmiş eşyalardan bulaşabilir.
  • Kirli Su: Pek çok hastalıkta olduğu gibi dizanterinin bulaşmasında da kirli sular uygun bir ortam sağlar. Hastalığın oluşmasına zemin hazırlayana kirli su içerisinde yoğun bir biçimde bakteri bulunur. Bireylerin bu suları tüketmesi ile de kolayca vücutlarına giriş yaparlar.
  • Hijyensiz Besinler: Gerektiği şekilde temizlenmemiş veya temizlenemeyen besinler dizanteri hastalığına sebep olur. İyi bir biçimde yıkanmayan sebze ve meyveler yanı sıra sokakta üstü açık satılan yiyeceklerin üstüne konan bakteri taşıyıcı kanatlı hayvanlardan dolayı hastalık oluşabilir.

Bebeklerde Dizanteri

Genellikle 1-5 yaş aralığındaki çocuklarda görülür ve 24 saat içerisinde 100'den fazla dışkılamaya neden olabilir.

Bebeklerde ve çocuklarda görülen belirtiler genellikle şu şekildedir:

  • Mide bulantısı
  • Ani kusma
  • Mide krampları

Dizanteri Belirtileri Nelerdir?

Yazın daha fazla görülen dizanteri her cinsiyet ve yaştaki bireyde oluşabilir. Fakat yaygın olarak 1-5 yaş arası çocuklarda daha fazla görülür. Hastalık kişilerin 24 saat içinde 100 kereden fazla dışkılamasına neden olarak yoğun bir su kaybı yaşanmasına ve vücudun halsiz düşmesine neden olur. Basili ve amipli dizanteri belirtileri benzer özellik taşısa da bazı farklı yanları bulunur.

Basili dizanteride sıkça görülebilen belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

  • Kramplı ve ağrılı ishal
  • 38 derece üzerinde hızlıca yükselen ateş
  • Mukuslu ve kanlı ishal
  • Bulantı ve istifra

Amipli dizanteri ise ilk zamanlarında genellikle hiç belirti vermeden ilerler. Amip vücuda girdikten 2-4 hafta sonra belirtiler meydana gelir. Amipli dizanteri belirtileri ise şu şekildedir:

  • İshal
  • Bulantı
  • Karında ağrı ve kramp
  • Kilo kaybetme
  • Ateş
  • Nadiren de olsa amipli dizanteri karaciğerde iltihaplanmaya bağlı olarak karaciğer apsesi yapabilir. Bu sorun oluştuğunda ise karnın sağ üst bölümünde ağrı ve karaciğerde şişme meydana gelebilir.

Komplikasyonları

Enfeksiyon Sonrası Artrit: Dizanteri mikrobu ile oluşan enfeksiyondan sonra eklemlerde ağrı, gözlerde tahriş ve idrar yaparken ağrı oluşumu ile eklem iltihapları gelişebilir.

Enfeksiyonun Kana Geçmesi: Hastalığa sebep olan bakteri kan yolu ile vücuda yayılarak daha ciddi hastalıklara mahal verebilir. Bu durum çok ciddi enfeksiyonlara neden olabilir. Bağışıklığı düşük olan hastalarda görülebilen bir tablo olabilir.

Nöbet Geçirilmesi: Özellikle küçük yaştaki çocuklarda nedeni tam olarak bilinmeden olabilen bir durumdur. Çoğu kez tedaviye gerek olmadan geçer.

Hemolitik Üremik Sendrom: Dizanteri hastalığına sebep olan shigella bakterisinin kırmızı kan hücrelerinin tahribatı için toksin salgılamasıdır.

Nasıl Teşhis Edilir?

Dizanterinin teşhisi için doktor öncelikle hastaya belirtileri öğrenmek adına sorular yöneltir. Daha sonra tıbbi geçmişini dinler ve fiziki bir muayene yapar.

Doktor tropik bölgelerden gelen hastalardan özellikle dışkı örneği alabilir. Bu testten gelen sonuçlar enfeksiyonun shigella veya entamoeba histolytica enfeksiyonlarından olup olmadığını gösterir. Yanı hastada sıra kanama gibi şiddetli semptomlar varsa ultrason veya endoskopi taraması da istenebilir. Endoskopi iç mukozada herhangi bir yırtık olup olmadığını gösterir.

Dizanteri Nasıl Bulaşır?

Enfekte olmuş kişinin sağlıklı bir kişiyle temasıyla bulaş olur. Ayrıca kontamine gıdaların tüketimiyle de bulaşabilir. Temizliğin iyi olmadığı bölgelerde sıkça görülmektedir.

Dizanteri Tedavisi Nasıl Yapılır?

Dizanteri tedavisi bakterinin amipli veya basili olmasına göre değişkenlik gösterir. Bunun için teşhisi yapan doktor hastalığa uygun parazite yönelik antibiyotiği vererek tedaviye başlar. Tedavideki ana amaç ishal ile kaybedilen sıvının alınmasıdır. Bu yüzden hastaya serum takviyesi verilebilir. Bulantı ve kusmayı giderici ilaçlar reçete edilebilir.

Dizanteri Bitkisel Tedavisi

Hafif seyreden dizanteride doktorun uygun gördüğü yöntem ve ilaçlarla birlikte bazı bitkilerin tüketilmesi semptomların azalmasına yardımcı olabilir.

  • Zencefil
  • Limon
  • Bol sıvı alımı
  • Sindirimi kolay besinlerin tüketilmesi

Dizanteri Tekrarlar mı?

İlaç tedavisi yapılan dizanteri tamamen iyileşebilir. Fakat eksik hijyen koşullarının olduğu ortamlarda tekrarlayabilir. Bundan dolayı tedavisi süren hastalar ile direkt temastan kaçınılmalıdır. Hastaların gıda maddelerine teması engellenmeli, kullandıkları eşyalar ve tuvalet iyi bir şekilde dezenfekte edilmelidir.

Dizanteri Aşısı Var mı?

Dizanteri hastalığının aşısı yoktur. Bu nedenle bireysel hijyene dikkat edilmesi hastalığa yakalanmamak için en gerekli tedbirdir. Küçük yaştaki çocuklara el yıkama ve tuvalet sonrası temizlik doğru bir biçimde öğretilmelidir. Çiğ besinlerin sebze ve meyvelerin yenmeden önce bol su ile yıkanması gerekir. İçme sularına kirli atık suların karışmaması için gerekli önlemlerin alınması oldukça önemlidir. Hastalanan kişilerin toplum sağlığı için bulaşmaması adına kendini izole etmesi gerekir.

Çerez Tercihlerinizi Seçin

Sitemizde size en iyi hizmeti sunabilmek için çerez kullanılmaktadır. Detaylar için Çerezlere İlişkin Adınlatma Metni'ni inceleyebilir veya çerezleri özelleştirebilirsiniz.